به گزارش همدان نوین، یک دندانپزشک با بیان اینکه ممکن است در دهان دندان نهفته و یا نیمه‌نهفته عقل داشته باشیم، تصریح کرد: دندان عقل نهفته می‌تواند از ریشه باعث پوسیدگی و تحلیل دندان جلویی شود.

دندان عقل به آخرین دندان در هر قوس فکی گفته می‌شود که بین سنین ۱۸ تا ۲۵ سالگی در دهان می‌روید. علت نام‌گذاری این دندان زمان رویش و هم‌زمانی آن با بلوغ عقلی است؛ این دندان را دندانپزشکان «آسیای سوم» نیز می‌نامند.

به‌طور معمول هر فردی دارای دو دندان عقل در فک بالا و دو دندان عقل در فک پایین است که درمجموع چهار دندان عقل می‌شود.

گاهی به دلایلی مانند زمینه ارثی، بیماری‌های دوران کودکی، کم‌خونی و راشیتیسم، این دندان‌ها در داخل فک نهفته باقی می‌مانند؛ اگر قسمتی از تاج آن‌ها در دهان ظاهر شود، در این صورت به آن دندان عقل نیمه‌نهفته می‌گویند.

دندان عقل باعث می‌شود که دندان‌ها به سمت عقب حرکت نکنند؛ این دندان‌ها به هنگام رشد ممکن است مشکلاتی را برای فرد به‌وجود آورند. از آنجا که دندان عقل در انتهای فک پایین یا بالا رشد می‌کند، ممکن است فضای کافی برای رشد نداشته باشد و فشار زیادی به دندان‌های دیگر وارد کند و باعث نامنظم شدن آن‌ها شود، گاهی هم دندان عقل به‌دلیل نداشتن فضا برای رشد، زیر لثه باقی می‌ماند.

التهاب لثه، پوسیدگی دندان عقل یا پوسیدگی دندان مجاور آن، ازجمله مشکلاتی است که دندان‌های نهفته عقل می‌توانند ایجاد کنند.

خارج کردن بدون دلیل دندان عقل به‌خاطر احتمال آسیب به اعصاب توصیه نمی‌شود و تا زمانی که فضای کافی برای رویش دندان عقل وجود دارد، ضرورتی برای کشیدن آن نیست.

سایر مشکلات عبارت‌اند از: تحلیل ریشه دندان آسیای دوم، تشکیل کیست‌ها و تومورها با منشأ دندانی در اطراف دندان عقل نهفته، تضعیف استخوان فک توسط یک دندان نهفته و عدم استحکام مکانیکی استخوان فک در برابر ضربه و نامرتب شدن و درهم‌ریختگی بقیه دندان‌های فک.

گاهی افراد موقع رشد دندان عقل از سردردهای شدید شکایت می‌کنند؛ درد گوش، درد مبهم در فک، احساس درد به هنگام جویدن غذا و التهاب شدید لثه از دیگر مشکلاتی است که بیماران از آن شکایت دارند، البته در مواردی نیز ممکن است رشد دندان عقل مشکلی به‌وجود نیاورد.

یک مشکل شایع درباره دندان عقل، پوسیدگی زودهنگام آن است. در موارد بسیاری دندان عقل به‌سرعت دچار پوسیدگی می‌شود و حتی دندان مجاور را درگیر پوسیدگی می‌کند؛ علت اصلی این است که در مواردی دندان عقل فضای کافی برای رشد کامل نداشته و از آنجا که در انتهای فک است، امکان مسواک زدن و تمیز کردن کامل آن وجود ندارد؛ بنابراین به‌سرعت دچار پوسیدگی می‌شود.

زمان کشیدن دندان عقل

از آنجا که این دندان‌ها نقش چندانی در جویدن غذا ندارند و با توجه به مشکلاتی که ذکر شد، ممکن است لازم باشد توسط دندانپزشک از فک خارج شوند.

گاهی در حالت نهفته، اقدام به کشیدن دندان عقل می‌شود. وجود پوسیدگی، ضایعات پاتولوژیک، عدم وجود فضای مناسب در قوس فکی و ایجاد عفونت در اطراف دندان، نقش مهمی در زمان کشیدن دندان عقل دارد.

بهترین سن برای خارج کردن دندان عقل از دهان، زیر ۲۰ سالگی است؛ البته در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی هم امکان خارج کردن آن‌ها وجود دارد، اما پس از ۴۰ سالگی کشیدن دندان عقل دشوارتر می‌شود.

گاهی ممکن است فردی فضای کمی برای حرکت دادن دندان‌ها و مرتب کردنشان داشته باشد که در این شرایط احتمال دارد متخصص ارتودنسی قبل از شروع درمان به او توصیه کند دندان عقلش را با جراحی از دهان خارج کند.

گاهی نیز فردی دندان‌هایش را ارتودنسی می‌کند و همه دندان‌ها مرتب می‌شوند، اما هنوز مقداری بی‌نظمی در دندان‌های جلوی فک پایین دیده می‌شود که در این‌گونه موارد نیز ممکن است دندانپزشک به او توصیه کند دندان عقلش را جراحی کند تا این بی‌نظمی کم نیز برطرف شود.

در ادامه گفت‌وگوی خبرنگار روزنامه سپهرغرب را با یک دندانپزشک همدانی که به تشریح درخصوص دندان عقل توضیحاتی را ارائه کرده است، می‌خوانید:

فاطمه اسکندرلو با بیان اینکه دندان عقل نسبت به دیگر دندان‌ها در سن بالاتری رویش پیدا می‌کند، گفت: به این دلیل که در سن بالا رشد کرده و افراد در آن سن بالغ شده‌اند، از قدیم به این دندان‌ها «دندان عقل» می‌گویند.

وی مطرح کرد: برخی افراد ممکن است چهار دندان عقل داشته باشند و به‌صورت کامل در دهانشان رویش پیدا کند و ممکن است دیگری حتی یک دندان عقل هم نداشته باشد.

این دندانپزشک عمومی ابراز کرد: در دهان یک‌سری افراد که دندان عقل دارند، ممکن است به دلایل مختلف ازجمله الگوی رویش دندان که به‌صورت عمودی رویش پیدا نمی‌کند و یا به‌دلیل عدم فضای کافی برای رویش، دندان داخل فک نهفته شود.

اسکندرلو با تأکید بر اینکه نهفتگی دندان عقل بیشتر در فک پایین اتفاق می‌افتد، اظهار کرد: به‌دلیل اینکه فضای پشت دندان عقل کم است و استخوان متراکم وجود دارد، دندان عقل نمی‌تواند به‌خوبی رشد کند و نهفتگی اتفاق می‌افتد.

وی با ابراز اینکه توصیه به کشیدن دندان عقل چه نهفته و چه غیر نهفته داریم مگر اینکه دلیل خاصی همچون سن بالا برای نکشیدن وجود داشته باشد، خاطرنشان کرد: یکی از عوارض ماندن دندان عقل در دهان، تبدیل شدن پیاز آن به انواع کیست است.

این رتبه تک‌رقمی آزمون دستیاری دندانپزشکی سال ۹۸ عنوان کرد: در افرادی که دندان ۶ یا هفت را از دست داده‌اند، دندان عقل ممکن است جایگزین شود.

اسکندرلو با بیان اینکه دندان عقل در جایی از دهان قرار دارد که دسترسی به آن سخت است و رعایت بهداشت دهان و دندان نیز دشوار می‌شود، گفت: این دندان باعث پوسیدگی دندان جلویی نیز می‌شود، بنابراین توصیه می‌کنیم از دهان خارج شود.

وی با بیان اینکه ممکن است در دهان دندان عقل نهفته و یا نیمه‌نهفته داشته باشیم، تصریح کرد: دندان عقل نهفته می‌تواند از ریشه باعث پوسیدگی و تحلیل دندان جلویی شود.

این دندانپزشک با اشاره به اینکه دندانی که داخل استخوان می‌ماند ممکن است در مواقعی همچون تصادف به آن ضربه وارد شده و موجب شکسته شدن فک شود، تأکید کرد: دندان نهفته باید حتماً خارج شود.

اسکندرلو در پاسخ به این سؤال که دندان عقل در چه سنی رویش پیدا می‌کند؟ گفت: میانگین رویش دندان عقل ۲۰ سالگی بوده و ممکن است کمی زودتر یا دیرتر هم باشد؛ در آقایان نیز تا ۲۵ سالگی امکان رویش وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه بهترین زمان برای خارج کردن دندان عقل‌های نهفته زمانی است که ریشه دندان هنوز تکمیل نشده باشد، افزود: چراکه تراکم کمتری دارد و به‌راحتی خارج می‌شود، ضمن اینکه سختی جراحی و عوارض آن کمتر شده و جای آن به‌سرعت ترمیم می‌شود؛ این سن بین ۱۷ تا ۲۰ سالگی است.

این دندانپزشک همدانی در ادامه مطرح کرد: ممکن است زاویه قرارگیری دندان نهفته به‌صورتی باشد که با دندان کناری خود (یعنی دندان هفت) تماس داشته و باعث پوسیدگی آن دندان از زیر و تحلیل رفتن ریشه و استخوان اطراف دندان شود که بیمار خودش متوجه نمی‌شود و ما آن را با عکس تشخیص داده و دندان را خارج می‌کنیم.

اسکندرلو با ابراز اینکه اگر دندان عقل خارج نشود ممکن است باعث آسیب جدی به دندان هفت شود و مجبور شویم هردو دندان را باهم بکشیم، گفت: در سن ۱۲ سالگی دندان عقل شروع به تشکیل شدن می‌کند و با رادیوگرافی می‌شود آن را تشخیص داد، اما سن رویش آن از ۲۰ سالگی است.

وی در ادامه با تصریح بر اینکه با یک آنالیز تاحدودی می‌شود پیش‌بینی کرد که آیا می‌توان دندان عقل را به‌صورت ساده خارج کرد و یا اینکه در فک نهفته می‌شود و نیاز به جراحی دارد، افزود: با توجه به این پیش‌بینی می‌شود در سنین کم دندان را خارج کرد.

این رتبه تک‌رقمی آزمون دستیاری دندانپزشکی سال ۹۸ مطرح کرد: با توجه به عوارضی که ماندن دندان عقل می‌تواند در سنین بالاتر ایجاد کند، توصیه می‌شود به‌صورت دوره‌ای رادیوگرافی تهیه شود.

اسکندرلو خاطرنشان کرد: یکی دیگر از عوارض ماندن دندان عقل در دهان این است که وقتی ریشه دندان عقل نهفته در فک کامل می‌شود، ممکن است با عصبی که از داخل فک عبور کرده، درگیر شده و هنگام جراحی به عصبی که در مجاورت دندان قرار دارد، آسیب برسد‌.

وی ادامه داد: حتی ممکن است باعث بی‌حسی موقت یا دائم چانه و فک بیمار شود، به همین منظور نگه‌داری دندان عقل بدون دلیل موجه کاملاً اشتباه و غیر منطقی است.

این دندانپزشک در ادامه تصریح کرد: اگر فردی سنش بالاتر از ۳۵ سال بوده و دندان عقل نهفته داشته باشد که آن دندان مشکلی ایجاد نکرده، معمولاً آن را خارج نمی‌کنیم.

اسکندرلو با تأکید بر انجام معاینات دوره‌ای دهان و دندان، گفت: جراحی دندان عقل می‌تواند عوارضی داشته باشد، به‌طور مثال بیمار نتواند دهان خود را به مدت یک تا دو هفته به‌خوبی باز کند؛ ممکن است نتواند به‌خوبی غذا بخورد و ناحیه جراحی‌شده درد کند و تا یک تا دو روز ریزش خونابه داشته باشد که با رعایت یک‌سری نکات مهم می‌توان از این دوره به‌خوبی عبور کرد.