فاطمه پناهیان‌پور، استاد دانشگاه و مدرس کارگاه آموزشی «طراحی لباس با الهام از آیات قرآن» در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به اینکه در کارگاه‌های آموزشی خود با استناد با آیات قرآن طراحی لباس و پوشش را مورد بحث قرار می‌دهد، گفت: در آیات مختلفی از قرآن کریم در خصوص نوع پوشش بحث شده است. گاهی خداوند با استعاره، کنایه و ضرب‌المثل از لباس یاد کرده و گاهی در آیات دیگر از لباس بهشتی و لباسی که آدم و حوا در بهشت بر تن داشتند و وقتی به زمین هبوط کردند آن لباس از تن آنها فروریخت و لباس زمینی بر تن کردند، صحبت شده است.

وی به تعدادی از آیاتی که در خصوص لباس در قرآن صحبت شده اشاره کرد و گفت: در قرآن از لباس بهشتیان و لباس کفر و اینکه این لباس‌ها چه نوع لباس‌هایی هستند، صحبت شده است و ما در کارگاه‌هایمان در این خصوص صحبت می‌کنیم که آیا لباس صرفاً برای پوشش است یا زینت بخشیدن نیز هست؟ آیا باور باورمندان دینداری که می‌گفتند، انسان با لباس وارد شده و بعد عریان شد را قبول کنیم یا این سخن باستان‌شناسان که می‌گویند، انسان ابتدا عریان بود و بعد لباس بر تن کرد، باور کنیم؟

شب و زن و شوهر لباس هستند 

پناهیان‌پور خاطرنشان کرد: در بخشی از آیات قرآن نیز اشاره شده است که ما شب را برای شما لباس آرامش قرار دادیم و زن و شوهر لباس یکدیگر هستند، همچنین عنوان شده است که زنان خودشان را چطور از مردان بپوشانند و بر روی سرهایشان تا گردن روسری بکشند تا برجستگی‌های بدن آنها دیده نشود.

وی افزود: همچنین در داستان حضرت یوسف(ع) عنوان شده است که: «لباس را ببرید و به چشم پدرم بکشید تا او بینا شود». در سوره یوسف (ع) همچنین اشاره شده است که وقتی زلیخا از یوسف تقاضای خلاف عفت کرد و لباس یوسف پاره شد، اگر لباس از پشت پاره شده باشد، یوسف بی‌گناه است، ولی اگر از مقابل پاره شده باشد، زلیخا بی‌گناه است و همه این موارد نشان می‌دهد که لباس از جمله مباحثی است که به تفصیل در قرآن به آن اشاره شده است.

پناهیان‌پور در ادامه به مفاهیم خاص طرح و رنگ لباس در آثار هنری دوران رنسانس اشاره کرد و گفت: با استناد به تابلوهای غربیان که حضرت مسیح (ع) را نقاشی کرده و رنگ‌هایی که برای هر موضوع به کار برده‌اند، جایگاه مهم رنگ در هر لباسی را می‌توان دید. هر رنگ لباس در این تابلوها معنای ویژه‌ای دارد مثلاً حضرت عیسی(ع) در تابلوی مصلوب شدن با پارچه سفید پوشیده شده است. در تصویر مربوط به حضرت مریم (س) وقتی بشارت به دنیا آمدن حضرت عیسی (ع) به ایشان داده می‌شود، لباس حضرت مریم(س) قرمز است که به معنای عشق است که عشق به فرزند و عشق الهی را نشان می‌دهد و حتی قرمز معنای شهادت نیز دارد.

اهمیت القای مفهوم به کمک رنگ در لباس

وی ادامه داد: یا لباس سیاه راهبه‌ها به معنای بیوه شدن و تارک دنیا شدن است. هر کجای دنیا رنگ و شکل لباس معما و مفهوم خاصی دارد. در تابلوی عریان کردن حضرت مسیح (ع) برای مصلوب کردن، در ابتدا حضرت مسیح لباس سرخ بر تن دارد، یعنی خودش را برای شهادت آماده می‌بیند و بعد او را عریان می‌کنند و یهودا که خائن بود و به حضرت مسیح خیانت کرد، لباس زرد پوشیده است. زرد دو معنای متفاوت دارد. معنای نمادین آن خورشید، نور و انرژی است، ولی معنای خیانت و حسادت را هم می‌دهد که در این تابلو آن را به خوبی نشان داده‌‌اند. همچنین فردی که میخ‌‎ها را بر صلیب می‌کوبد، لباس زرد بر تن دارد. یعنی نقاشان هم بر این معانی و مفاهیم توجه کرده‌اند که هر رنگ و لباسی برای چه موضوعی مناسب است و چه معنایی القا می‌کند.

این مدرس طراحی لباس یا تأکید بر اینکه پس اگر اکنون می‌خواهیم برای قاریان قرآن لباس طراحی کنیم باید به فلسفه و مفهوم رنگ‌های انتخاب شده در آن دقت کنیم، گفت: حتی وقتی یک کنسرت موسیقی برگزار می‌شود، باید بدانیم هر یک از نوازدگان بر اساس آلات موسیقی که می‌نوازند چه لباسی با چه شکل و رنگی باید بپوشند تا نوع پوشش آنها نشانگر سبک و نوع موسیقی آنها باشد و بر آن تأثیر بگذارد.

وی با اشاره به تابلوی کمال‌الدین بهزاد که یکی از مینیاتوریست‌های مطرح کشورمان است و داستان قرآنی حضرت یوسف و زلیخا را کار کرده است، گفت: در این تابلو بر تن حضرت یوسف لباسی سبز رنگ هست و بر تن زلیخا لباس قرمز رنگ؛ چون زلیخا عاشق بوده پس لباس سرخ بر تن دارد و یوسف که از هر عمل بدی مبرا بوده، حریر بهشتی سبز رنگ بر تن دارد.

این استاد نقاشی به پیشینه توجه به رنگ و سبک لباس در مجسمه‌های مربوط به حضرت مریم نیز اشاره کرد و گفت: در کلیساها لباس حضرت مریم آبی لاجوردی است. رنگ آبی رنگ خاصی است که از سنگ لاجورد به سختی استخراج می‌کردند، پس این رنگ هم ارزش مادی دارد و هم معنای معنوی آن حائز اهمیت است.

وی عنوان کرد: اینکه من به تابلوها و مجسمه‌های مربوط به کلیسا، مسیحیت و دوران رنسانس اشاره کردم به این دلیل است که در این تابلوها دقت به رنگ و طرح را بیشتر می‌بینیم، ولی متأسفانه هنوز در خصوص آیات قرآن کاری در این زمینه صورت نگرفته است یا اگر کار شده ممکن است به رنگ‌ها کمتر توجه شده باشد.

این استاد تذهیب با تأکید بر اهمیت رنگ و مفهومی که رنگ‌ها القا می‌کنند، گفت: خوب است که هنرمندان ما به این مسئله در کارهایشان توجه کنند. به ویژه اینکه فیلم‌ها، سریال‌ها و انیمیشن‌های مربوط به ائمه و پیامبران ساخته می‌شود که باید نوع و رنگ لباس طراحی شده برای آنها و فلسفه‌ انتخاب هر رنگ و طرحی را بدانیم.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد، در هر کجا و هر مقطع زمانی و مکانی باید از لباس ویژه همان محل استفاده کنیم، اما متأسفانه در جامعه ما این موضوع جا نیفتاده است و من همیشه به دانشجویانم می‌گویم دقت کنید شما به عنوان طراح لباس باید این موضوع را برای مردم فرهنگ‌سازی کنید که هر لباسی برای کجا و چه محیطی مناسب است؟ وقتی شما وارد دانشگاه می‌شوید باید لباسی مناسب با محیط دانشگاه بپوشید.

پناهیان‌پور گفت: مباحث مربوط به انتخاب لباس و ویژگی‌های هر طرح و رنگ باید به مردم آموزش داده شود.

این هنرمند کشورمان با تأکید بر اینکه می‌توان با طرح‌های متنوع و رنگ‌های مناسب پوشش‌هایی طراحی کرد بدون اینکه مشکلی در جامعه به وجود بیاید، گفت: امیدواریم با دانشجویانی که به طراحی لباس روی آورده‌اند بتوانیم تحولی در پوشش کشورمان ایجاد کنیم. 

انتهای پیام