سیدمجید نبوی، پژوهشگر مسایل سیاسی یادداشتی را با عنوان «پیامد‌های امنیتی و منطقه‌ای اسنپ‌بک» در اختیار ایکنا قرار داده است که در ادامه می‌خوانیم:

فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک (بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی) در برجام، پیامد‌های امنیتی و منطقه‌ای گسترده و خطرناکی به دنبال خواهد داشت که فراتر از حوزه هسته‌ای است. این اقدام نه تنها منجر به فروپاشی کامل توافق هسته‌ای می‌شود، بلکه نظم امنیتی موجود در خاورمیانه را برهم زده و تنش‌ها را به سطوح بی‌سابقه‌ای افزایش می‌دهد.

۱. تشدید مسابقه تسلیحاتی در منطقه

با بازگشت تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران، تهران ممکن است به واکنش‌های متقابل روی آورد. از سوی دیگر، کشور‌های رقیب ایران در منطقه، مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی، که نگران توسعه توانمندی‌های موشکی و پهپادی ایران هستند، تلاش‌های خود را برای تقویت نظامی افزایش خواهند داد. این امر می‌تواند منجر به یک مسابقه تسلیحاتی جدید و خطرناک در منطقه شود که توازن قوا را به شدت به هم می‌زند. این کشور‌ها ممکن است با اتکا به پشتیبانی متحدان غربی خود، به دنبال خرید تسلیحات پیشرفته‌تر و ایجاد برتری نظامی باشند.

۲. افزایش احتمال درگیری نظامی

با از بین رفتن برجام، که یک چارچوب دیپلماتیک برای مدیریت برنامه هسته‌ای ایران بود، گزینه نظامی برای برخی بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دوباره به روی میز می‌آید. اسرائیل که از مخالفان سرسخت برجام بود، ممکن است با این استدلال که برنامه هسته‌ای ایران بدون محدودیت پیش می‌رود، دست به حملات پیشگیرانه علیه تأسیسات هسته‌ای ایران بزند. این اقدام می‌تواند به یک درگیری نظامی مستقیم و تمام‌عیار در منطقه منجر شود که تأثیرات آن به سرعت به دیگر کشور‌ها نیز سرایت خواهد کرد.

۳. بی‌ثباتی منطقه‌ای و جنگ‌های نیابتی

با افزایش تنش‌ها و پایان برجام، درگیری‌های نیابتی میان ایران و رقبای منطقه‌ای‌اش تشدید خواهد شد. ایران ممکن است برای جبران فشار تحریم‌ها، از طریق متحدان خود در منطقه، مانند حزب‌الله در لبنان، حوثی‌ها در یمن و گروه‌های شبه‌نظامی در عراق و سوریه، به منافع آمریکا و متحدانش حمله کند. این امر نه تنها به بی‌ثباتی در این کشور‌ها دامن می‌زند، بلکه احتمال درگیری مستقیم میان نیرو‌های آمریکایی و ایرانی را نیز افزایش می‌دهد.

۴. تضعیف نهاد‌های بین‌المللی و حاکمیت قانون

مکانیسم اسنپ‌بک به گونه‌ای طراحی شده که حق وتوی اعضای دائم شورای امنیت را نادیده می‌گیرد. در عمل، این مکانیسم به یک کشور اجازه می‌دهد تا با فعال‌سازی آن، خواسته‌های خود را به جامعه بین‌المللی تحمیل کند. این امر اعتبار شورای امنیت سازمان ملل و حاکمیت قوانین بین‌المللی را تضعیف می‌کند. این سابقه می‌تواند در آینده برای بحران‌های بین‌المللی دیگر نیز مورد استفاده قرار گیرد و باعث بی‌اعتمادی به نهاد‌های چندجانبه شود.

۵. پیامد‌های امنیتی فراتر از منطقه

پیامد‌های اسنپ‌بک تنها به خاورمیانه محدود نمی‌شود. بازگشت ایران به برنامه هسته‌ای پیش از برجام، می‌تواند کشور‌های دیگر را نیز به سمت توسعه برنامه‌های هسته‌ای خود سوق دهد. همچنین، هرگونه درگیری نظامی در منطقه می‌تواند به بحران‌های اقتصادی جهانی، مانند افزایش قیمت نفت، و بحران‌های انسانی، مانند موج جدید پناهجویان، منجر شود. این پیامد‌ها به طور مستقیم امنیت جهانی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

نتیجه

اسنپ‌بک نه یک مکانیسم حقوقی ساده، بلکه یک بمب ساعتی سیاسی-امنیتی است. فعال‌سازی آن نه تنها به برجام پایان می‌دهد، بلکه با تشدید تنش‌های منطقه‌ای، افزایش احتمال درگیری نظامی و تضعیف نظم بین‌المللی، پیامد‌های امنیتی بسیار خطرناکی به دنبال خواهد داشت. این اقدام، امنیت منطقه و جهان را به خطر انداخته و مسیر را برای یک دوره جدید از بی‌ثباتی و عدم اطمینان هموار خواهد کرد.

انتهای پیام