اما اینکه یک زن با تمام روحیات زنانه خود بتواند علاوه بر انجام وظایف همسرداری و تربیت فرزند، نقشی مؤثر در جامعه داشته باشد و به‌عنوان یک الگو، زمینه‌ساز پیشرفت دختران بسیاری باشد، همت بلند و کفش پولادین می‌خواهد. در این گزارش به‌پای صحبت‌های سه تن از این زنان نشستیم که هر یک به ازای خط و خطوطی که بر صورت‌شان نقش بسته است، رَج‌های قالی زندگی خود را بافتند.

آناهیتا هیربد مبارکه در اهواز متولد شده است. او در سال ۷۳ با پشت سر گذاشتن ماراتن کنکور، در رشته پزشکی که شاید آرزوی دست نیافتنی بسیاری از پشت کنکوری‌هاست، به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی راه یافته و پس از هفت سال بالا و پایین‌های بسیار و شب بیداری‌های گاه‌ و بیگاه، در سال ۸۰ به‌عنوان یک پزشک عمومی از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده و برای گذراندن طرح اجباری به شهرستان ملایر می‌آید و حالا با گذشته ۲۰ سال، در ملایر ماندگار شده و به‌عنوان یکی از زنان موفق این شهرستان شناخته می‌شود.

ریاست واحد مبارزه مرکز بهداشت ملایر، عضویت در ستاد مرکز بهداشت استان همدان، انجام صفر تا صدی طرح مبارزه با کم کاری تیروئید نوزادان، معاونت درمان شبکه بهداشت و درمان شهرستان ملایر و ریاست بیمارستان امام حسین (ع) ملایر از سال ۹۷ تاکنون از جمله سوابق مدیریتی دکتر هیربد مبارکه است.

هیربد مبارکه یکی از هزاران زن موفق ایرانی است که علاوه بر انجام وظایف اجتماعی خود و نقش مؤثر و چشمگیر در جامعه، همسری دلسوز و مادری متعهد است، موفقیتی که نیازمند مدیریت زمان، شناسایی اولویت‌ها و اراده‌ای قوی است.

هیربد مبارکه در گفت‌وگو با ایسنا، از دو دخترش که یکی نوجوان و دیگری دبستانی است، می‌گوید و ادامه می‌دهد: اصل داستان این است که باید مدیریت انرژی و زمان داشته باشید. باید اولویت‌های زندگی را مشخص کنی. خانواده اولین اولویت زندگی من است و طوری برنامه‌ریزی می‌کنم که همه را باهم داشته باشم و خدا را شکر تا به‌حال موفقیت‌آمیز بوده است.

این پزشک عمومی که مربی پینگ‌پنگ نیز هست و فعالیت‌های ورزشی را به‌عنوان رئیس هیئت پزشکی ورزشی شهرستان، به‌صورت حرفه‌ای دنبال می‌کند، می‌گوید: بچه‌های من مستقل بار آمدند. دختر بزرگم در بسیاری از فعالیت‌ها به من کمک می‌کند و در عین حال ما برای یکدیگر زمان داریم چه برای بازی کردن، چه برای آموزش‌های متفرقه و چه برای انجام تکالیف درسی. البته رابطه دوستانه‌ای هم داریم.

به گفته هیربد مبارکه جامعه قوی، جامعه‌ای است که زنان توانمند داشته باشد. یک زن توانمند، مادری توانمند و همسری توانمند است. زن بخش بزرگی از فشار اعضای خانواده را به دوش می‌کشد، پس هر چه میزان تحصیلات و آگاهی خانم‌ها بالاتر برود، فرزندان سالم‌تری می‌سازند و به‌طور قطع بنیان خانواده را بهتر حفظ می‌کنند.

رئیس بیمارستان امام حسین(ع) به تفاوت‌های روان‌شناختی زنان و مردان اشاره و اظهار می‌کند: زنان و مردان توانایی‌های متفاوتی دارند. زنان مسئول حفظ ارتباطات اعضای خانواده‌اند اما نوع پرورش مغزی مردان، در راستای درک احساسات نیست یعنی زبان بدن را به ندرت متوجه می‌شوند. ارتباطات کلامی آنان محدود است پس در فهم لحن‌های متفاوت کلامی با مشکلاتی مواجه هستند. با شناخت این واقعیت‌های روان‌شناسی، می‌توان نتیجه گرفت که مسئولیت حفظ، نگه داشت و بهبود روابط اعضای خانواده، زنان هستند.

او شناخت ویژگی‌های روان‌شناختی مردان را یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت زنان در زندگی مشترک می‌داند و ادامه می‌دهد: دانستن برخی اصول تربیت فرزند نیز برای یک مادر ضروری و دارای همان اهمیت است به‌طور مثال از پنج درخواست فرزند، دو درخواست آن باید جواب مثبت بگیرد، یکی به‌صورت زمان‌دار پاسخ داده شود تا فرزند صبوری را بیاموزد و دو درخواست دیگر نیز باید رد شود تا تحمل نه شنیدن در فرزند تقویت شود. اما اولویت‌بندی این درخواست‌ها با مادر خانواده است یعنی او درخواست‌های اورژانسی که باید سریع پاسخ داده شود، درخواست‌های زمان‌دار و نیز درخواست‌هایی که باید رد شود، را اولویت‌بندی کند.

به اعتقاد هیربد مبارکه رعایت بسیاری از اصول علمی تربیتی، یک خانواده سالم ایجاد می‌کند و این مهم به عهده مادر خانواده است پس یک مادر توانمند، نسلی توانمند تربیت می‌کند.

او در ادامه حرفی هم با زنانی دارد که تمام زندگی خود را وقف کار می‌کنند و می‌افزاید: هر قسمتی از زندگی را که حذف کنید، آسیب می‌بینید. باید اولویت‌های زندگی‌تان را تعریف کنید. اولویت اول هر فردی، به‌طور قطع همسر، فرزندان و پدر و مادر او هستند و سپس این دایره گسترده‌تر شده و شما ممکن است دوستی داشته باشید که مانند یک عضو خانواده، به شما نزدیک باشد پس او هم در اولویت شما قرار می‌گیرد. در واقع کار بخشی از هویت فرد است و به‌جای جایگزین کردن آن با خانواده، باید بین کار و خانواده تعادل برقرار کنیم.

هیربد مبارکه لازمه برقراری این تعادل را فهم هر شخصی از اهداف زندگی‌اش می‌داند و بیان می‌کند: اگر شما  برای خریدن فلان وسیله زندگی، اضافه کاری برداری در حالی‌که همان زمان را می‌توانستی در کنار عزیزانت سپری کنی، معامله را باختی. کار زمانی معنا پیدا می‌کند که شما اولویت‌های زندگی‌ات را بشناسی. آیا اولویت زندگی شما تغییر سالانه دکور خانه است یا فرصتی برای سپری کردن اوقات خوش کنار اعضای خانواده و عزیزانت؟

او اضافه می‌کند: من هر زمانی که قصد خریدن وسیله‌ای را دارم اولین سوالی که از خود می‌پرسم این است که چند ساعت از عمر کاری من صرف خرید این وسیله شده است؟ آیا به همان اندازه برای من کارایی دارد یا خیر؟

به گفته رئیس بیمارستان امام حسین(ع) ملایر داشتن یک شغل برای خانم‌ها، قرار است زندگی را برای آنها راحت‌تر کند. قرار است خانم با داشتن یک شغل هویت اجتماعی پیدا کند، خوشحال‌تر باشد و در کنارش درآمدی هم برای خود و خانواده فراهم کند تا زندگی آسوده‌تری داشته باشد. اما اگر به‌واسطه این شغل، امنیت روانی خود و اطرافیانش را بر هم بزند و نارضایتی آنان را به دنبال داشته باشد، همان درآمد باید صرف رفع معضلات ایجاد شده شود.

هیربد مبارکه با بیان اینکه متأسفانه زنان ایرانی پس از سرو سامان گرفتن فرزندان خود، هیچ انگیزه‌ای ندارند و دچار سرخوردگی شدید می‌شوند، تأکید می‌کند: خانم‌ها در هر سنی، باید فعالیت‌هایی که به آنان علاقمند هستند، دنبال کنند. قرار نیست هویت یک زن پس از ازدواج از بین برود. باید این روحیه را در خود تقویت کرد.

زنی که از آینه شمعدان عروسی و میز و صندلی‌های ناهارخوری جهیزیه‌اش مایه گذاشته

خدیجه هاشمی سال ۶۲ برای آغاز زندگی مشترک خود از یزد به ملایر کوچ کرده است او سه فرزند دارد و از سال ۷۴ به‌واسطه علاقه بسیاری که به کار آرایشگری داشته، این هنر را با وجود مخالفت‌های شدید همسرش و با دست خالی شروع می‌کند، او حالا پس از ۲۶ سال علاوه بر ایجاد اشتغال برای ۱۲ خانم و چرخاندن سالن آرایشی که در شهر حرف اول را می‌زند، در آموزشگاه خود افزون‌بر ۲۰۰ شاگرد آموزش داده که هر کدام استاد ماهری شده و یک سالن آرایشی دارند.

خدیجه خانم در گفت‌وگو با ایسنا، از شروع کار خود می‌گوید: زیبایی یکی از ملزومات صنف آرایشگری از دید بسیاری از افراد است و به همین دلیل برخی‌ها فکر می‌کنند کسی که چادر سر می‌کند و حجاب کامل دارد، نمی‌تواند آرایشگر ماهری شود اما با علاقه‌ای که من به کارم داشتم و تلاشی که کردم، خلاف این تصور را ثابت کردم.

او که در ابتدای کار برای سالن کوچک آرایشی خود از آینه شمعدان عروسی و میز و صندلی‌های ناهارخوری جهیزیه‌اش مایه گذاشته، ادامه می‌دهد: من در یک خانواده مذهبی بزرگ شدم، همسرم هم مرد مقید و مذهبی است اغلب اهالی یزد خانواده‌های مذهبی هستند و به‌دلیل همان تصوراتی که گفتم، همسرم گمان می‌کرد که ورود من به حرفه آرایشگری ممکن است به ایمانم لطمه بزند و به همین دلیل در ابتدای کار هیچ کمکی حتی برای خرید وسایل اولیه راه‌اندازی سالن به من نمی‌کرد اما کم‌کم که پشتکار، اراده و علاقه من در کار را دید، تا امروز در کنارم بوده و پشتوانه محکمی برای من است.

هر دو عروس‌های خدیجه خانم نیز در کنار خودش به همین حرفه مشغول هستند. تلاش و پشتکار او مشوقی برای یکی از عروس‌هایش بوده که کار پرستاری را رها کرده و حالا سال‌هاست در کنار مادرشوهر خود مشغول به‌کار است.

خدیجه خانم برای مشتری‌هایی که در زندگی زناشویی یا تربیت فرزند به مشکل برخوردند، دوره‌های آموزشی تربیت فرزند و سبک زندگی را به کمک یکی از اساتید حوزه علمیه در همان سالن آرایشی خود به راه انداخته و تا به‌حال به‌واسطه همین کلاس‌های آموزشی گره کور بسیاری از زندگی‌های مشترک را باز کرده است.

او با بیان اینکه برخی از پرسنل سالن، زنان بدسرپرست یا زنانی هستند که از نظر مالی در مضیقه‌اند، ادامه می‌دهد: من همیشه سعی کردم با بها دادن به پرسنل سالن و شاگردانم در آموزشگاه، زمینه رشد و پیشرفت آنها را فراهم کنم.

به گفته خدیجه خانم یکی از مهم‌ترین دلایل موفقیت او داشتن وجدان کاری هم برای پرداخت حقوق و مزایای پرسنل خود و هم برای مشتریان است.

روایتی از یک زن کشاورز

فاطمه روزبهانی از سال ۹۲ فعالیت‌های خود در زمینه کشاورزی، دامداری و پرورش ماهی را آغاز کرده است. او در یک مزرعه ۷۰ هکتاری، علاوه بر کشت گندم، جو و ذرت برای دام‌های خود، با احداث ۱۵ استخر، سالانه بیش از ۳۰ تن ماهی پرورش داده و روانه بازار می‌کند. او برای ۱۲ نفر به‌صورت ثابت و ۲۵۰ تا ۳۰۰ نفر به‌صورت فصلی اشتغال ایجاد کرده است. رونق بخشی به چنین زمین‌هایی که شوره‌زار هستند، همت بلند و کار جهادی می‌طلبد و فاطمه خانم با همت بلند و پشتکار به کلمه رونق تولید معنا بخشیده است.

او در گفت‌وگو با ایسنا، از سختی‌های شروع کارش می‌گوید: زمینی که می‌بینید مثل بیابان خشک و برهوت بود، اولین اقدام ما، اصلاح خاک و شروع کشاورزی در این زمین‌ها بود، بعدها دامداری و پرورش ماهی هم اضافه کردیم. البته تمامی فعالیت‌های کشاورزی کاملاً مدرن است، آبیاری زمین‌ها قطره‌ای است و از پساب استخرهای ماهی پس از دو تا سه بار تصفیه، برای آبیاری زمین‌های کشاورزی استفاده می‌شود.

فاطمه خانم که در سال ۹۶ به‌عنوان پرواربند نمونه گوساله در استان همدان معرفی و مورد تقدیر قرار گرفته است، توجه به دو اصل مدیریت و برنامه‌ریزی را لازمه موفقیت می‌داند.

او از زندگی شخصی خود می ‌وید: من چهار فرزند دارم؛ دو پسر و دو دختر. پسرم مهدی در دانشگاه علم و صنعت، رشته راه‌آهن خوانده و در همان دوران تحصیلش اختراعی ثبت کرد اما متأسفانه به‌دلیل عدم حمایت از کارش، مجبور شد اختراع خود را در یکی از دانشگاه‌های آمریکا ارائه دهد و برای ادامه تحصیل و راه‌اندازی شرکتش به آنجا مهاجرت کند و در حال حاضر نیز همانجا هم تدریس می‌کند و هم شرکت خود را دارد.

به گفته فاطمه خانم، وحید پسر دیگرش نیز یکی از مخترعان موفق کشور است و تا به‌حال چندین اختراع را به‌ثبت رسانده است. این موفقیت‌ها نشان می‌دهد که فعالیت در زمینه تولید و کشاورزی هیچ صدمه‌ای به زندگی شخصی او نزده بلکه فرزندانی با نقش‌های اجتماعی و علمی چشمگیر تربیت کرده است.

او هدف خود را تنها رسیدن به خودکفایی کشورش در زمینه کشاورزی و دامداری می‌داند و توصیه‌ای برای زنان دارد: هر کس همت، برنامه‌ریزی و مدیریت داشته باشد، می‌تواند به خواسته‌هایش هرچند کمترین مقدار باشد، دست یابد چرا که شروع همیشه از کم آغاز می‌شود.