در تظاهرات آخر مهرماه ۱۳۵۷، دانش آموزان دبیرستان های دخترانه و پسرانه همدان، عده ای از آنها توسط مأموران انتظامی مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و گروهی نیز بازداشت و زندانی شدند. از جمله بازداشت شدگان، دانش آموز دختری به نام «م-الف» که در دبیرستان پروین اعتصامی مشغول تحصیل بود و پس از آزادی اش از بازداشتگاه شهربانی همدان شایعه شد که وی در روز ۲۹ مهرماه خودکشی کرد و علت این عمل وی رفتار غیرانسانی و هتک ناموس او توسط سرگرد هاشمی و مأموران شهربانی همدان اعلام شد.

به محض پخش خبر مذکور در شهر همدان اهالی متدین این شهر، اعم از فرهنگی، روحانی، بازاری و … به حرکت درآمدند و تظاهرات بی سابقه ۳۰ مهرماه را به وجود آوردند که به شهید و مجروح شدن بسیاری از تظاهرکنندگان منجر شد. البته علاوه بر نامبرده، چند دانش آموز دختر دیگر نیز رفتار غیرانسانی مأموران شهربانی و انتظامی را با دختران بازداشت شده مورد تأیید قرار دادند.

روزنامه کیهان در این باره نوشت: «یک خانواده همدانی با تسلیم شکایتی به دادگستری، خواستار مجازات مسببان خودکشی دختر خود شد. خانواده این دختر در شکایت خود مدعی شده است که به علت رفتار وقیحانه افراد پلیس شهربانی همدان، دختر جوانشان خود را کشته است. «م-الف» دانش آموز سال اول نظری دبیرستان دخترانه پروین اعتصامی همدان، در تظاهراتی که چند روز قبل در همدان صورت گرفت، توسط مأموران شهربانی دستگیر شد و پس از آزادی از زندان، خود را کشت. علت خودکشی را خانواده اش، رفتار زننده ای که نسبت به وی اعمال شده، ذکر کردند و شکایت آنها توسط رستمی جم، وکیل دادگستری به دادستان تسلیم شد. منابع مطلع گفتند خودکشی این دختر در دبیرستان پروین اعتصامی، سبب بروز شورش همدان شده است. علاوه بر «م-الف» دو دختر دیگر دستگیر شده نیز با آنها بدرفتاری شده بود. خانواده «م-الف» شکایتی تهیه کرده و به مقامات دادگستری داده و خواسته است شخص یا اشخاصی که مسئول بدرفتاری هستند، به مقامات قضایی تسلیم شوند.»

این در حالی بود که خبرگزاری دولت پارس، طی خبری به شرح ذیل این اقدام را و حتی وجود فردی که مورد هتک قرار گرفته بود، تکذیب کرد: «همزمان با ادامه آشوب های همدان، خبرنگار ما گزارش داد که خبرهای مربوط به خودکشی دختری به نام «م-الف» پس از آزادی از زندان، شایعه ای بیش نیست و مسئولان دبیرستان پروین اعتصامی، وجود چنین دانش آموزی در آن دبیرستان را تکدیب کرده اند. خبرنگار ما پس از مراجعه به منابع مختلف، از جمله خانم مینوبخش، رئیس دبیرستان پروین اعتصامی گزارش داد که در همدان و در این دبیرستان دختری با این نام و نشانی وجود ندارد.»

این در حالی بود که اکرم معتضد، دبیر دبیرستان دخترانه پروین اعتصامی و عده ای از والدین دانش آموزان دبیرستان مذکور اعلام داشتند که روز شنبه ۲۹ مهر، عده زیادی از مأموران شهربانی به محوطه دبیرستان که دانش آموزان در آن جمع شده بودند، حمله و آنها را مضروب و مجروح کردند و تعدادی نیز مورد بی حرمتی قرار گرفته و ترس و وحشت موجب بیهوشی و به حال اغما افتادن عده ای از آنها شد. این عده همچنین اظهار داشتند در چنین حالتی تا زمانی که امنیت نداشته باشیم و پلیس در کار مدارس دخالت نکند و تا زمانی که مسببان حوادث اخیر به مجازات نرسند، از فرستادن فرزندان خود به مدارس جلوگیری خواهیم کرد. در همان زمان، چند تن از دختران دبیرستان پروین اعتصامی که با باتوم کتک خورده و مضروب و مجروح شده بودند، شکایت هایی علیه مأموران پلیس به هیئت اعزامی وزارت کشور تسلیم کردند.

حجت الاسلام غلامحسن بهرامی درباره فساد اخلاقی سرگرد هاشمی می گوید: «سرگرد هاشمی با خانم یک مغازه دار با آبرو طرح دوستی ریخته بود. برای اینکه از دست شوهر او راحت شود، در مغازه این انسان سرمایه دار و با آبرو تریاک گذاشت و بدین وسیله او را راهی زندان کرد و با زن او که زیبا و آرایشگر بود، بدون مزاحمت به خوشی می گذراند. وقتی انقلاب اوج گرفت، این آقا از زندان آزاد شد، آمده بود به خانم خود گفته بود، بلند شو تو را ببرم طلاق بدهم. آن خانم با کیف خود را آنجا گذاشته بود که بروند. این دست برده بود تلفن سرگرد هاشمی را از کیف او بیرون آورده بود و ساعت یک بعد از نیمه شب آمدند زنگ منزل ما را زدند. گفت: من فکر کردم که در این دل شب کجا بروم، غیر از خانه شما جایی را سراغ نداشتم. آمدم، این جور گمان می کنم تلفن سرگرد هاشمی باشد. من همان تلفن را به کمیته آوردم و از آنجا با تهران تماس گرفتند و همان شب سرگرد هاشمی را دستگیر کردند.»

در ظاهر شایعه خودکشی دانش آموز مذکور، موجب تظاهرات خون بار ۳۰ مهرماه همدان شده بود، این در حالی بود که بنا به گفته روحانیون و مبارزان همدان، این واقعه فقط یک شایعه بود که از سوی هیچ مرجعی مورد تأیید قرار نگرفت.

قیام ۳۰ مهرماه به هر علتی که بود و قتل عام مردم و دانش آموزان به وسیله مأموران، موجب انزجار مردم و اعلام حمایت فرهنگیان و مقامات قضایی، روحانیون و دانشگاهیان از مردم، دانشجویان و دانش آموزان شد.

منبع: کتاب انقلاب اسلامی در همدان، نوشته ابوالفتح مؤمن نویسنده و کارشناس مرکز اسناد همدان