زعفران یک ادویه ارزشمند در منطقه کوه‌های زاگرس بوده و امروز با عنوان «طلای سرخ» به شهرت رسیده است. ۹۵ درصد زعفران جهان در ایران تولید و صادر می‌شود و ملایر یکی از تولیدکنندگان این محصول باارزش است، زمان برداشت زعفران از اواخر مهرماه آغاز شده و تا اواسط آبان ادامه دارد.

معاون فنی اداره جهادکشاورزی شهرستان ملایر با بیان اینکه کشت زعفران در این شهرستان از ۱۰ سال گذشته آغاز شده و در حال حاضر ۱۰۳ هکتار از اراضی ملایر زیرکشت زعفران است، گفت: این اراضی در قالب مناطق پنج‌گانه در روستاهای حومه شهر ملایر قرار دارند.

محسن ملکی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه در حال حاضر در هر هکتار بین سه تا چهار کیلوگرم زعفران برداشت می شود، اظهار کرد: برداشت این محصول در ملایر از هفته آینده آغاز می شود و تا آبان ماه ادامه دارد.

وی با اشاره به اینکه در سال گذشته حدود ۱۶۴ کیلوگرم زعفران از اراضی زیرکشت در ملایر برداشت شد، افزود: پیش بینی می شود امسال نزدیک به ۲۰۰ کیلوگرم زعفران برداشت داشته باشیم.

ملکی با اشاره به اینکه در این شهرستان ۱۳۲ نفر تولیدکننده زعفران داریم، خاطرنشان کرد: سال گذشته این محصول با قیمت هر کیلو ۱۰ میلیون تومان به فروش رفت و امسال افزایش قیمت داشته ایم و با قیمت هر کیلو ۱۴ میلیون تومان به فروش می رسد.

وی با بیان اینکه زعفران یک محصول کم آب بر بوده و تولید و کشت آن با شرایط آب و هوایی ملایر کاملاً سازگاری دارد، گفت: خوشبختانه طی سال های اخیر شمار علاقمندان به کشت زعفران در این شهرستان رو به افزایش است.

معاون فنی اداره جهادکشاورزی شهرستان ملایر به اهدای تسهیلات ۲۸ میلیون تومانی با کارمزد کم در سال های گذشته به تولیدکنندگان زعفران اشاره و خاطرنشان کرد: این حمایت ها همچنان ادامه دارد.

وی از صادرات زعفران ملایر به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، عراق، روسیه و کشورهای اروپایی خبر داد و یادآور شد: بخش عمده ای نیز به صورت خودمصرفی در داخل شهرستان به فروش می رسد همچنین یک شرکت خصوصی بسته بندی خشکبار در حال گرفتن مجوزهای لازم برای بسته بندی زعفران در این شهرستان است.

تولیدکننده موفق زعفران در ملایر از دغدغه هایش می گوید

مجتبی طاهری، فارغ ‌التحصیل رشته کشاورزی از دانشگاه علوم کشاورزی و ‏منابع طبیعی گرگان، مدت ۱۰ سال است که در ‏حوزه کشت گیاهان دارویی در ‏شهرستان ملایر فعالیت دارد و نتایج درخشانی به دست ‏آورده است، به همین منظور به سراغ او رفتیم تا تجربیات ارزنده خود را در این زمینه در اختیار علاقمندان قرار دهد.

وی در گفت‌وگو با ایسنا، بیان کرد: کشت زعفران در شهرستان ملایر قدمتی تاریخی دارد و از گذشته‌های دور در این ‏منطقه کشت می شده که بعد از گذشت سال ها، ‏دوباره زعفران به خاستگاه خود ‏برگشته است.

طاهری افزود: بنده از سال ۹۰ تاکنون به کشت زعفران و سایر محصولات کم‌آب ‌بر ‏و متناسب ‏با شرایط آب‌وهوایی و جغرافیایی پرداختم که چند مورد آن به صورت ‏آزمایشگاهی انجام شد و از سال آینده وارد کشت ‏وسیع می شوم.‏

این تولیدکننده موفق زعفران در ملایر ادامه داد: از ابتدای سال ۹۰ تحقیقات خود را در زمینه کشت زعفران آغاز کردم و پس از ‏گذشت یک سال تحقیق ۱۰۰۰ متر زمین را به زیرکشت آزمایشی برده ام.

وی مطرح کرد: در آغاز کار استرس داشتم و نگران بودم اما با توکل بر ‏خدا کشت خود ‏را آغاز کردم و در پاییز همان سال تلاشم نتیجه داد و نخستین گل‌های زعفران را برداشت کردم و نخستین نقطه شروعم ‏برای توسعه ‏کشت این محصول بود.

این کارشناس کشاورزی با بیان اینکه پس از کسب نتیجه خوب در این زمینه اقدام به توسعه و ترویج این کشت بین ‏همشهریان کردم، گفت: بعد از آن به دنبال توسعه کشت ‏زعفران افتادم که با توجه با زمین و شرایطی که داشتم اقدام به کشت ‏‏زعفران در زمین‌های کوچک به شکل رکوردی و تولید «پیاز مادری» کردم که البته برداشت خوبی داشتم و پیازهای ‏تولیدی را به فروش رساندم.‏

طاهری ادامه داد: فقط یک مشکل داشتم که مبارزه با موش بود و در این زمینه ‏به راهکار خوبی رسیدم و این تجربه را ‏در اختیار سایر کشاورزان هم ‏قرار دادم که رضایت آنها را به دنبال داشت.

افزایش شمار تولیدگنندگان زعفران طی سال های اخیر

این تولیدکننده موفق زعفران در ملایر تصریح کرد: البته ذکر این موضوع لازم است که با تبلیغات و مقالاتی که در این باره در ‏نشریات به چاپ رساندم، آگاهی کشاورزان و ‏علاقمندان به کشت این محصول افزایش ‏یافت و افراد فراوانی به سمت کشت این محصول روی آوردند.

وی بیان کرد: بر همین اساس از ۱۰ هکتار کشت این محصول در سال ‏‏۹۲‏، در حال حاضر به حدود ۱۲۰ هکتار در سطح شهرستان رسیده است و از این ‏بابت بسیار خوشحال هستم که به طور مستقیم در ‏اشتغالزایی برخی جوانان و کشاورزان روستایی تأثیر داشته‌ام و آنها را به سمت کشت ‏محصولات کم ‌آب ‌بر ‏هدایت کردم.‏

بانک‌ها؛ «ترمز تولید» در ‏کشور

طاهری در پاسخ به سوال خبرنگار ایسنا در مورد میزان تسهیلات دریافتی دولتی اظهار کرد: به دنبال تسهیلات بانکی هم بودم و متأسفانه پس از گذشت دو سال دوندگی و ‏پیگیری موفق به دریافت آن نشدم و زمانی تأیید ‏کردند که دیگر برایم هیچ ‏کاربردی نداشت.

وی گفت: متأسفانه پرداخت تسهیلات برای ‏کارآفرینان و تولیدکنندگان یک ‏امر محال و نشدنی است، کسانی هم که این ‏تسهیلات را گرفتند فقط باید پای درد و دلشان بنشینیم و بببینیم از ‏دست بانک‌های پرداخت‌ کننده وام خون گریه ‏می‌کنند چراکه متأسفانه بانک‌ها «ترمز تولید» در ‏کشور محسوب می شوند و تا زمانی که دولت و نمایندگان وضعیت بانک‌ها را ‏در ارائه تسهیلات ‏تغییر ندهند، هیچ تولیدکننده و کارآفرینی موفق نمی‌شوند.‏

این تولیدکننده موفق زعفران در ملایر افزود: در حال حاضر سه جریب زمین زیرکشت دارم که به مرحله تولید رسیده و امسال ‏پیش بینی برداشت بیش از یک کیلو زعفران خشک را دارم ‏که تعداد پنج نفر را مشغول به ‏کار مستقیم می کند.

وی با اشاره به اینکه معمولاً تمام زعفرانکاران به صورت خانوادگی محصولات خود ‏را جمع ‌آوری ‏می‌کنند، گفت: با توجه به شرایط اقلیمی به طور متوسط از هر هکتار زمین زیرکشت، پنج کیلوگرم زعفران برداشت می شود و در حال حاضر قیمت هر کیلو زعفران با توجه به نوع ‏زعفران از ۱۵ میلیون تومان تا ۲۰ میلیون تومان در بازار به فروش می ‏رسد که رقم ‏قابل توجهی است.‏

طاهری خاطرنشان کرد: کشت زعفران یکی از کشت‌هایی است که اشتغالزایی خوبی به همراه دارد و به ‏ازای هر هکتار ۱۰ نفر مشغول به کار می شوند ‏که هم کار برداشت گل و هم ‏پاک کردن آن را انجام می‌دهند.‏

وی افزود: در بحث صادرات تاکنون اقدامی نکردم و فعلاً کل محصول در داخل به فروش می‌رسد ‏اما با توجه به اینکه حدود ۱۵۰ هکتار ‏مزرعه کشت زعفران به مرحله تولید ‏انبوه رسیده است، نیازمند این هستیم که کارخانه داران مواد غذایی و ‏سرمایه‌گذاران به این ‏حوزه ورود پیدا کنند و با خرید زعفران از ‏تولیدکنندگان باعث دلگرمی آنها شده و برند زعفران ملایر را با توجه به کیفیت ‏و کمیت ‏بسیار بالایی که دارد در فروشگاه‌های ایران و جهان مطرح کنند چراکه ‏این ظرفیت را دارد.‏

این کارشناس کشاورزی خاطرنشان کرد: امسال در بحث کشت زرشک وارد شدم و برای نخستین بار ۲۰ بوته آزمایشی کاشتم که محصول خوبی نیز در بر داشته است. زرشک جزء محصولات مقام به سرما و کم آب بر بوده و با شرایط آب و هوایی ملایر کاملاً سازگار است بنابراین در پاییز امسال در سطح وسیعی کشت زرشک را توسعه می دهم.

طاهری در پاسخ به سوال خبرنگار ایسنا در مورد مشکلات موجود در این زمینه اظهار کرد: یکی از مشکلات موجود و سد راه تولیدکنندگان، فروش زعفران مازاد خود است و در این زمینه با توجه به تولید انبوه ‏زعفران در ملایر با ‏چندین شرکت صحبت شده و آمادگی برای خرید زعفران تولیدکنندگان را دارند که ‏در آینده‌ای ‏نزدیک در این باره اطلاع ‌رسانی می شود.‏

وی یادآور شد: بنده شهریورماه سال ۹۵  نخستین همایش زعفرانکاران استان همدان را با مشارکت تعدادی شرکت معتبر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر و برخی ادارات برگزار کردم که این همایش سرآغاز فصل جدیدی در تولید و کشت زعفران در ملایر شد.

طاهری با بیان اینکه انتظار داشتم پس از آن اداره جهادکشاورزی پیگیر برگزاری مجدد این همایش در سال های بعد باشد، افزود: متأسفانه هیچ گونه حمایتی صورت نگرفت و برگزاری این گردهمایی علمی- پژوهشی متوقف شد.

کشاورزان به دلالان فصلی اعتماد نکنند

وی در بخش دیگری مطرح کرد: خوشبختانه سطح استقبال از کشت زعفران در ملایر بسیار بالا رفته است اما متأسفانه ‏شاهد هستیم که علاقمندان به دلالان فصلی اعتماد ‏کرده و پیاز نامرغوب ‏تهیه می‌کنند که به طور قطع بعدها با مشکلاتی مواجه می شوند به طوریکه در یکی دو سال ‏اخیر بسیاری از ‏آنها به بنده مراجعه کردند و جویای راه‌حل بودند که ‏متأسفانه نمی‌ توانستم کمک زیادی به آنها کنم.

وی تأکید کرد: کشاورزان و تولیدکنندگان به ‏هیچ ‏عنوان به افراد غریبه اعتماد نکنند و پیاز خود را حتی المقدور از افراد ‏مورد تأیید در داخل شهرستان تهیه کنند، از طرفی ‏کسانی که وارد این عرصه ‏می‌شوند حتماً باید آموزش‌های لازم را در این زمینه دیده و یا یک مشاور ‏را در کنار خود داشته ‏باشند که بتوانند از تجربیات آنها به صورت گام به ‏گام بهره ببرند.

این تولیدکننده موفق زعفران افزود: این یک ضرورت برای موفقیت کشاورزان و تولیدکنندگان است اما متأسفانه از این ‏مهم ‏بسیار غافل هستند و به آن توجه نمی‌ کنند و شاهد هستیم که با شکست هم ‏روبرو می‌شوند.‏

برای ورود به کشت زعفران چه چیزی نیاز است؟

این کارشناس کشاورزی یادآور شد: برای کشت زعفران، داشتن یک زمین و آب به میزان دو مرتبه در سال آن هم ‏در شهریورماه و مهرماه اولویت اول است اما ‏به طور کلی دو عامل بسیار مهم ‏در کشت زعفران وجود دارد؛ اول تهیه زمین و آماده سازی آن چراکه پیاز زعفران ‏برای مدت هفت ‏سال در داخل زمین قرار می‌گیرد بنابراین آماده سازی زمین بسیار مهم ‏و حساس است.

وی خاطرنشان کرد: دوم تهیه پیاز زعفران مرغوب که تهیه این پیاز ‏یک سرمایه گذاری ‏بلندمدت است و چون پس از گذشت هفت سال مقدار پیازی که در سال اول کشت شده، به پنج برابر افزایش ‏می‌یابد، می‌توان به قیمت روز فروخت و یا مزرعه ‏خود را با این پیازها افزایش داد بنابراین تهیه پیاز خوب و مرغوب بسیار مهم ‏‏است و علاقمندان به این دو موضوع باید توجه ویژه داشته باشند.

خواص دارویی کم نظیر زعفران

در ادامه یک متخصص طب سنتی به خواص بسیار زیاد زعفران در پیشگیری و درمان بیماری ها اشاره کرد و گفت: زعفران برای آسم، سرفه، گلودرد استفاده می‌شود همچنین برای مشکلات بی‌خوابی، سرطان، سخت شدن شریان‌ها، استفراغ، گاز روده، افسردگی، اضطراب، کنترل حافظه، بیماری آلزایمر، درد هنگام زایمان، سوزش سردل و پوست خشک مناسب است.

مریم زنداکبری در گفت‌وگو با ایسنا، ادامه داد: در طب قدیم از مخلوط زعفران، پودر دارچین، پودر بهارنارنج، برگ گل سرخ، زرده تخم‌ مرغ و پودر غلات به‌ عنوان معجون قوت استفاده می شده است.

وی اظهارکرد: زعفران علاوه بر درمان بیماری‌هایی نظیر اسهال خونی، سرخک، بزرگ شدن کبد و طحال و عفونت دستگاه ادراری، کمک به هضم طبیعی غذا، تقویت‌کننده معده و ضد نفخ خواص مفید دیگری نیز دارد.

زنداکبری با بیان اینکه زعفران دارای خواص آرام ‌بخش طبیعی است، خاطرنشان کرد: مصرف شربت زعفران قبل از خواب به بهبود کیفیت خواب کمک کرده و بی‌خوابی شبانه را درمان می‌ کند.

این متخصص طب سنتی با اشاره به اینکه زعفران می‌تواند حالت روحی و علائم افسردگی را بهبود ببخشد، ادامه داد: در مطالعات علمی زعفران می تواند رشد سلول های سرطانی را کاهش دهد و در درمان سرطان های معده، روده بزرگ، کبد، پوست، ریه و سرطان سینه مفید است.

وی به تأثیر زعفران در درمان دیابت و قند خون اشاره و اظهارکرد: منگنز موجود در زعفران می ‌تواند سطح قندخون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش چشمگیری دهد همچنین کروستین موجود در زعفران می‌تواند، مقاومت به انسولین را بهبود بخشیده و به کاهش قند خون افراد مبتلا به دیابت کمک کند.

زنداکبری با بیان اینکه زعفران خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد، گفت: زعفران شادی‌آور و تقویت‌ کننده قلب است و برای کنترل ضربان قلب بسیار مفید بوده و با کاهش ضربان، از قلب محافظت می‌ کند.

این متخصص طب سنتی اثرات زعفران را در تقویت سیستم گردش خون، درمان آلزایمر و درمان کبد چرب برشمرد و گفت: زعفران به علت مقدار بالای آنتی‌اکسیدانی که دارد، دارای خواص ضدالتهابی بوده و خطر ابتلا به بیماری کبد چرب و بزرگ شدن کبد را کاهش می دهد.

وی توصیه کرد: مصرف سه گرم زعفران را در ماه برای هر فرد مناسب است و استفاده بیش از پنج گرم زعفران در یک وعده غذایی‌، عوارضی همچون سرگیجه، کاهش تعداد ضربان قلب و احساس تهوع در پی دارد./ایسنا