به گزارش همدان نوین، رئیس هیات مدیره انجمن گردوی تویسرکان به‌روزرسانی اطلاعات بازار، شناسایی بازارهای جدید و روش‌های نوین بازاریابی را از اهداف انجمن گردو دانست و گفت: باید برای ارتقای جایگاه برند گردو حمایت شویم اما نه تنها برخی مواقع خبری از حمایت نیست که سنگ‌اندازی هم می‌شود.

بخش عظیمی از پایداری یک جامعه به اقتصاد و چرخه تولید آن وابسته است حال اینکه شناسایی و بکارگیری کاربردی و راهبردی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های آن برای پویایی و چرخیدن چرخ اقتصاد و درآمدزایی آن یک الزام است.

تویسرکان هم یک تکه از این جامعه است که اقتصاد آن وابسته به توانمندی محصول گردوست، برندی که امروز تویسرکان را به نام آن می‌شناسند و حفظ و بهره‌وری همه‌جانبه آن یک موضوع اساسی است.

بعد از سرمازدگی ۸۵ درصدی باغات گردو در اردیبهشت ۹۵ اقدامات زیربنایی قابل توجهی مانند  سرشاخه‌کاری، ایجاد باغ مادری گردوی پیوندی گواهی شده و توسعه آبیاری نوین آغاز شد.

شکل‌گیری انجمن گردو هم در همین راستا با تلاش مسوولان و علاقه‌مندان به ارتقا و بهره‌وری بیشتر این محصول در سال ۹۷ انجام شد به همین منظور پای صحبت‌های عبدالله قمری رئیس هیات مدیره انجمن گردو نشستیم.

فارس: در خصوص نحوه شکل‌گیری کار می‌فرمایید؟

 انجمن گردوی تویسرکان؛ اولین انجمن گردوی کشور است که سال ۹۷ به ثبت رسمی رسید؛ پس از تشکیل آن چندین جلسه با گردوکاران، باغداران عمده و مسوولان ادارات مرتبط تشکیل شد تا اینکه موفق به ثبت انجمن شدیم.

با وجود تلاش‌های زیاد اما استقبال مردم کم بود و امروز تنها ۳۶ نفر عضو این انجمن هستند. رغبت مردم شهرستان نسبت به مشارکت در تشکل‌های صنفی و کارفرمایی ضعیف است ما با کمک اتاق بازرگانی دنبال تشکیل انجمن مبل و منبت بودیم اما طبق آنچه مقرر شده بود حتی یک نفر هم برای فعال شدن این انجمن نیامد.

فارس: هدف از تشکیل انجمن گردو چیست؟

ما  احساس کردیم یک خلأ بین تولیدکننده و مصرف‌کننده گرو در بازار این محصول وجود دارد، در تولید نهاده‌های مختلف، جهاد کشاورزی و تعاونی گردوکاران در تامین نهاده‌ها و خدمات ترویجی مورد نیاز به حوزه کشاورزی کمک می‌کنند اما در بحث بازار اینگونه نیست، وقتی محصول کشاورز به ثمر می‌‌رسد به دست دلال می‌افتد در آشفتگی بازار گردو که طی چند سال گذشته هم تحت تاثیر گردوی قاچاق و خارجی قرار گرفت ما را بر آن داشت به دنبال نهادی مردمی باشیم.

بر همین اساس با هدف کنترل، نظارت و ساماندهی بازار و قیمت گردو انجمن گردو را در تویسرکان فعال کردیم. البته انجمن گردو زیر نظر اتاق بازرگانی ایجاد شد. هدف محوری تشکیل انجمن گردو ضمن ساماندهی به‌روزرسانی اطلاعات بازار، شناسایی بازارهای جدید و روش‌های نوین بازاریابی کشاورزان است.

فارس: فکر می‌کنید با فعال شدن انجمن گردو ایجاد بسترهای لازم برای صادرات گردو ممکن می‌شود؟

متاسفانه ما از تویسرکان صادرات گردو به هیچ کجا نداریم. طی چند نشست که با چند سفیر و نماینده کشورهای خارجی داشتیم، طبق اذعان آن‌ها گردوی ایران به ویژه گردوی تویسرکان گران‌ترین گردویی دنیاست که ما هم چند دلیل چون برتری کیفیت گردو  را به آن‌ها تاکید و گوشزد کردیم.

البته باید این مهم را در نظر باشد که کیفیت بالا نباید قیمت گردو را به میزانی افزایش دهد که این میوه مغذی از سبد میوه‌های خشکبار مردم خارج شود که با تاسف باید گفت این اتفاق به تدریج در حال وقوع است. از دلایل دیگر گران شدن قیمت گردو می‌توان به عدم یکنواختی، نبود سورت و بسته‌بندی و عدم برداشت و خشک کردن مکانیزه این میوه با ارزش غذایی بالا اشاره کرد.

 تجهیز باغات به آبیاری نوین و برداشت مکانیزه محصول گردو یک نیاز است که ما باید به سمت و سوی آن همانند کشورهای خارجی چون شیلی، استرالیا و… حرکت کنیم چراکه با این اقدام قیمت تمام شده آن کاهش می‌یابد اما چون همه اقدامات لازم در کاشت، داشت و برداشت گردو در تویسرکان به شکل سنتی برای ما انجام می‌شود این موضوع طبیعی است که قیمت تمام شده محصول گردو در ایران و بالطبع در تویسرکان افزایش یابد.

عدم یکنواختی گردوی ما خیلی زیاد است و برای صادرات مشکل زیادی داریم ما با شرکت‌های عمده از جمله فروشگاه رفاه و اتکا برای عرضه گردو وارد مذاکره شدیم اما صاحبان این مراکز گفتند که گردو از یک نوع را می‌خواهند و اینکه با میدان بار اصفهان که درخواست هفته‌ای پنج تن گردو را دادند به همین مشکل یعنی عدم یکنواختی محصول برخوردیم.

بر همین اساس است که هیچ کس نمی‌تواند تضمین کند که هفته‌ای دو تن از نوع گردوی درخواستی را به مشتری بدهد چون تنوع ژنوتیپ گردوی تویسرکان زیاد است برای همین این موضوع کار را برای امر صادرات بسیار مشکل می‌کند.

 یکنواخت‌سازی و سورتینگ محصول تولید شده گردو با توجه به ژنوتیپ هزینه زیادی می‌برد ضمن اینکه صرفه اقتصادی هم برای کشاورز نخواهد داشت به عنوان مثال  از ۱۰۰ کیلو گردو پس از یکنواخت کردن و سورتینگ ۱۰ کیلوگرم به دست می‌آید.

خوشبختانه یکی از اهداف کار سرشاخه‌کاری در این شهرستان یکنواخت کردن گردوست که ضمن کاهش قیمت تمام شده و زمینه‌سازی صادرات این محصول که برند خاص و بی‌نظیر تویسرکان است را فراهم کند.

فارس: دلیل پذیرش مسئولیت انجمن گردو از سوی شما چیست؟ هدف خاصی را دنبال می‌کنید؟

بنده با پذیرش مسئولیت انجمن گردو چند هدف را دنبال می‌کنم ابتدا برندسازی گردوی تویسرکان که به همین منظور کلاس آموزشی با حضور استاد برجسته اقتصاد، دکتر استقلال مدرس بین‌المللی برای ۳۰ نفر گذاشتیم البته از شرکت‌های تولیدی تویسرکان برای بهره‌مندی از این دوره آموزشی هم دعوت شده بود.

 دومین هدف که پیگیر آن بودم ثبت گردوی تویسرکان بود، یکی در سازمان خوار و بار جهانی «فائو» که متولی آن جهاد کشاورزی است و ما هم کمک کردیم این رویداد در حال انجام است؛ اقدام بعدی ثبت گردوی تویسرکان در «wipo» سازمان مالکیت فکری بود که پس از ثبت جغرافیای، انجمن گردو مستقیما با پیگیری‌های مستمر موفق به ثبت آن شد و گردوی تویسرکان به عنوان سی و ششمین محصول ایران در سازمان مالکیت فکری و معنوی جهان ثبت شد. اما اطلاع‌رسانی این رویداد به دلیل شهادت سردار شهید سلیمانی و موضوعاتی دیگر چون انتخابات و شیوع ویروس کرونا به تعویق افتاد.

پیگیری احداث بازار بزرگ تخصصی گردوی شهرستان که نقش موثری در ساماندهی و رونق بازار این محصول دارد نیز در دست اقدام است، احداث بازار گردو برای ما بسیار حائز اهمیت است آن هم به دلیل اینکه اولین بازار تخصصی جهانی گردو تلقی می‌شود.

با توجه به اینکه تویسرکان مهد گردو بوده و محصول آن هم برند گردوی جهان است، برهمین اساس تاکنون تلاش زیادی برای تحقق این کار انجام شده است.

مکان‌های مختلفی برای ایجاد بازار پیشنهاد شد که بررسی کردیم اما به جمع‌بندی و نتیجه نرسید تا اینکه زمین سه هکتاری بلوار دکتر آینه‌وند تایید شد که توسط بخش خصوصی احداث می‌شود بنده استاندار همدان و معاون عمرانی ایشان، رئیس اتاق بازرگانی و مسوولان مرتبط با این بخش را با هدف تسریع در کار احداث بازار بزرگ تخصصی گردو به این محل بردم که مورد تایید قرار گرفت.

البته از مزیت‌های این مکان می‌توان به تلفیقی از بازار و باغ اشاره کرد، تلاش بر این است باغ حفظ شود چراکه انجام این مهم هم تثبیتی بر برند گردو تویسرکان است.

قبلا پیشنهاد ایجاد بازارچه دادیم که بعدا با توجه به جایگاه و امتیازات این برند ملی و حتی جهانی شدن این محصول، تصمیم بر احداث بازار بزرگ تخصصی گردو گرفته شد بر همین اساس برنامه تغییر یافت.

بنده با فرماندار پیشین در خصوص اداره بازار بزرگ تخصصی گردو به صورت هیات امنایی با حضور نمایندگانی از فرمانداری، اتاق اصناف، اتاق بازرگانی، اداره صمت، انجمن گردو و تعاونی گردو صحبت کردم امیدوارم بتوانیم بسترهای بهره‌وری از این محصول را به نحو شایسته ایجاد کنیم.

طبق برنامه اولویت بازار بزرگ تخصصی با پیشکسوتان و مغازه‌داران گردو در میدان امام(ره) است یعنی افرادی که اهلیت آن‌ها شناخته شده است، برای هر مغازه در بازار بزرگ تخصصی گردو کد بهداشتی تعریف خواهد شد و بر نحوه فعالیت و عرضه محصول گردو توسط هیات امنا نظارت می‌شود.

 نارضایتی از عدم عرضه بهداشتی گردو به ویژه مغز گردو را ما از مردم داریم بنابراین با ساماندهی این بازار بسیاری از مشکلات برطرف می‌شود.

البته این طرح هنوز به مرحله اجرا نرسیده، پرونده باید تایید سه کمیسیون مرتبط با این موضوع در استان همدان را بگیرد که تاکنون پاسخ مثبت یکی از این دو کمیسیون اخذ شده است، پس از دریافت تایید بلافاصله سرمایه‌گذار برای اجرای طرح اقدام می‌کند.

فارس: از دیدگاه شما تاثیر جشنواره گردو بر جایگاه این محصول چیست؟ آیا تاکنون موفق بوده یا نه؟

برگزاری جشنواره گردو از اقداماتی است که برای حفظ و ارتقای جایگاه گردو  چند سالی با قوت انجام شد اما این جشنواره متاسفانه سال گذشته خیلی ضعیف بود البته اصلا قصد مقصر جلوه دادن کسی را نداریم؛ با وجود اینکه سال قبل موقعیت بسیار خوبی برای گردو به واسطه انجام دو کار عمده یعنی دعوت از مهمانان ترکیه‌ای و مهمان از ۱۷ استان گردوخیز، برای نشست هم‌اندیشی ایجاد تشکل سراسری گردو بود.

احساس کردیم گردو در کشور متولی خاصی برای پیگیری ندارد به همین دلیل پس از پیشنهاد ثبت انجمن ملی گردو به مسوول اتاق بارزگانی استان، این امر را پیگیری کردیم. برای این کار حداقل پنج استان گردوخیز باید انجمن داشته باشند؛ مکاتبه کردیم هیچ استانی انجمن گردو نداشت تنها کرمان پیگیری کرده بود که البته منجر به ثبت انجمن نشده بود به همین دلیل میهمانان از ۲۷ استان را برای جشنواره گردو در تویسرکان دعوت کردیم.

پایه‌گذار انجمن ملی گردوی شهر تویسرکان و مرکزیت انجمن ملی گردوی اتاق بازرگانی در تهران خواهد شد. به طور حتم با ثبت انجمن ملی قدرت چانه‌زنی با وزرا، رئیس جمهور و معاونین آن را به ما می‌دهد و اینکه تویسرکان در این انجمن صاحب کرسی خوبی می‌شود چراکه ما پایلوت هستیم.

به عنوان مثال بنده به واسطه رئیس هیات مدیره انجمن گردوی تویسرکان با حضور در جلسه شورای بخش خصوصی در استان تعیین تکلیف ۹۰ میلیارد تومان اعتبار سرمازدگی سال ۹۴ که توسط نماینده مردم تویسرکان مصوبه مجلس را گرفته بود، را از استاندار خواستار شدم.

فارس: بفرمایید پیگیری خواهرخواندگی تویسرکان با ترکیه به کجا انجامید؟  

خواهرخواندگی تویسرکان با شهر نیکسار ترکیه به خاطر شباهت‌های مشترک این دو شهر با هم مطرح است، از جمله این شباهت‌ها کشت ۸۰ درصدی گردو در شهر نیکسار چون تویسرکان، اشتغال حدود ۹۰ درصد مردم این شهر از طریق محصول گردو و برگزاری جشنواره گردو تنها در شهر نیکسار ترکیه می‌توان اشاره کرد.

برای خواهرخواندگی پس از انجام مکاتبات با وزارت کشور، یکسری اطلاعات، توسط جهاد کشاورزی و شهرداری تکمیل و ارسال شد؛ در حال حاضر هم این امر روند اداری خود را طی می‌کند.

فارس: انجمن گردو می‌تواند در برگزاری بهتر جشنواره گردو نقش داشته باشد آیا لازم نیست از هم اکنون برای جشنواره ورود کنیم؟

مشکلی که در خصوص جشنواره گردو مغفول مانده، این است که ما زمان برداشت گردو را با پیک مسافر نمی‌توانیم تنظیم کنیم اوج گردوتکانی تویسرکان مهر ماه است که متاسفانه در این فصل مسافرت‌ها خیلی کم می‌شود طبق تجربه برگزاری این جشنواره در مهر و شهریورماه مشکل خاص خود را دارد؛ البته این دو را کنار هم نمی‌توانیم با هم داشته باشیم.

 در جشنواره گردو باید اتحادیه خشکبار به عنوان متولی اصلی پای کار باشد که هیچ زمان نبوده است و اینکه اظهار بی‌اطلاعی از واگذاری جشنواره در سال گذشته به بخش خصوصی درست نیست چراکه از ابتدا محسن مجتبایی رئیس اتحادیه خشکبار در جلسات جشنواره در سال گذشته حاضر بود.

برای سال گذشته برنامه این بود که جشنواره گردو بین مردم و فعالان این محصول برگزار شود به همین منظور نمایشگاه از آرامگاه حبقوق(ع) به خیابان جولستان انتقال پیدا می‌کرد آن هم به چند دلیل قانع‌کننده.

اول اینکه طبق تجربه چند ساله برگزاری جشنواره متوجه شدیم که عمده‌فروشان گردوی خشک و مغز گردو  در نمایشگاه آرامگاه حبقوق(ع) مشارکت نمی‌کنند چراکه در محل مغازه خود در میدان امام(ره) مشتری خاص خود را دارند. در نتیجه با این وضعیت افرادی در نمایشگاه غرفه می‌گیرند که یا دستفروش، دست دوم فروش و یا سرپایی فروش هستند که اکثرا هم در فصل گردو به صورت مقطعی کار می‌کنند.

اما برای برگزاری جشنواره گردو در خیابان شهدا(جولستان) چیدمان به این ترتیب که سمت راست خیابان مبل و منبت و سمت چپ گردو و مغز گردو تدبیر شده بود دو روز هم با مغازه‌داران صحبت کردیم طرح خوبی بود این اتفاق در قلب بازار می‌افتاد و منافاتی با کار بازاریان گردو هم نداشت.

ضمن اینکه با اجرای این طرح جشنواره با استقبال بیشتری برگزار می‌شد، زمینه اجرای طرح پیاده‌راه‌سازی شهرداری هم از میدان تا چهارراه حافظ را مهیا می‌کرد ما همه موارد را در این خصوص پیش‌بینی کرده بودیم؛ اما نشد.

فارس: این طرح را برای امسال اجرا می‌کنید؟

 اجرای این طرح به همراهی اتحادیه خشکبار و همه اعضا آن و دیگر ارکان بخش‌ خصوصی نیاز دارد متاسفانه برخی کمک که نمی‌کنند هیچ، سنگ‌اندازی هم می‌کنند.

جشنواره گردو فرصت بسیار خوبی برای معرفی توانمندی‌های شهرستان است، اگر مسافری به این شهرستان می‌آید بخش اعظم سفر به خاطر گردوست، پس نمایشگاه تلفیقی جشنواره نقش زیادی در جذب این طیف افراد دارد که آن‌ها شهر تویسرکان را به عنوان شهر مقصد گردشگری خود بشناساند اما برخی بر این موضوع نقد دارند که نمایش گذاشتن محصولات دیگر هیچ ربطی به گردو و مشتقات آن ندارد در حالی که این شیوه کار جشنواره گردو تویسرکان به عنوان یک الگو کاربردی و اثرگذار مورد تایید خیلی از افراد صاحب‌نظر قرار گرفته است. حل مشکل اصلی با اتحادیه خشکبار است چراکه متولی اصلی کار است و باید پای کار باشد. البته فکر نمی‌کنم امسال با شیوع کرونا برگزاری جشنواره به روال گذشته ممکن باشد.

فارس: سوال آخر اینکه ورود گردو به بورس به نتیجه رسید یا خیر؟  

نماینده مردم تویسرکان انصافا خیلی کمک می‌کند به عنوان مثال ورود گردوی تویسرکان به بورس را پیگیری کرد. از بورس کالاتهران که نماینده مردم تویسرکان در مجلس معرفی کرده بود تماس گرفتند و خواستند یک نهاد متولی برای ورود گردوی تویسرکان به بورس قرارداد منعقد کند از شرایط این قرارداد هم معرفی یک انبار در تهران و یک انبار در تویسرکان و عمل به تعهد در خصوص ارسال میزان گردوی درخواستی بود پیرو هماهنگی‌ها جلسه‌ای در اتاق بازرگانی همدان با حضور مسوول بورس از تهران و دستگاه‌های مرتبط برای ورود گردو به بورس برگزار شد.

انبار در تویسرکان از سوی تعاونی روستایی تامین شد، عرضه گردو هم که با اتحادیه خشکبار است اما متاسفانه مسوول اتحادیه خشکبار شهرستان اعلام کرد که «بنده نمی‌توانم این کار را انجام دهم»./فارس