به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست گرامیداشت روز شعر و ادب فارسی و بزرگداشت استاد محمدحسین شهریار چهارشنبه ۲۶ شهریورماه به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در فضای مجازی برگزار شد.

حسن انوری، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این نشست با تبریک روز زبان و ادب فارسی به همه فارسی‌زبانان و ملت ایران که حافظ زبان فارسی هستند، گفت: امیدوارم همان‌طور که کتابی به نام «راز ماندگاری ایران» نوشته‌ام، ایران به عنوان یک ملت زنده، سالیان سال، بلکه قرن‌های متوالی، زنده و پایدار مانده و امیدوارم امروز نیز بتواند مانند گذشته، آثار خوب ادبی به ادبیات جهان اضافه کند.

وی با بیان اینکه زبان فارسی برای ما ایرانی‌ها فقط یک زبان نیست، بلکه هویت و تاریخ ماست، افزود: اگر زبان فارسی نبود، هویت ما به این شکل که اکنون هست، نمی‌توانست شکل بگیرد. زیرا ایران، دارای قومیت‌های مختلف بوده و هر قومیتی زبانی برای خود دارد. آذربایجان، خوزستان، گیلان، بلوچستان و … هر یک زبان خاصی دارند، اما وقتی می‌خواهند با هم ارتباط برقرار کنند، نامه بنویسند یا با هم مراوده داشته باشند، از زبان فارسی استفاده می‌کنند. این زبان فارسی است که هویت ایران را می‌سازد. اگر زبان فارسی نبود و هرکدام از این اقوام به زبان خود سخن می‌گفتند، ایران کشور تکه‌تکه‌ای می‌شد و این اتحاد به خاطر زبان فارسی است.

انوری تصریح کرد: زبان فارسی، از جهات دیگر نه تنها برای ما، بلکه اهمیت جهانی نیز دارد. در درجه اول به دلیل شاهکار‌های ادبی که به زبان فارسی و در ایران خلق شده‌اند. در دنیا چند زبان می‌شناسید که مانند دیوان حافظ یا شاهنامه داشته باشند؟ شاهنامه در کنار ایلیاد و ادیسه، جزو آثاری است که در تاریخ جهان از نظر حماسه‌سرایی بی‌نظیر است. بزرگترین اثر حماسی در یونان و اروپا فقط یک نظیر در دنیا دارد و آن شاهنامه است؛ بنابراین زبان فارسی از این جهت در دنیا یگانه است.

نابودی بسیاری از زبان‌های ایرانی تا قرن آینده

وی در ادامه بیان کرد: زبانشناسان معتقدند که زبان‌ها به تدریج از بین می‌روند. در زادگاهم شاهد بودم که سه زبان طی ۸۰-۹۰ سال، از بین رفتند. زبانشناسان معتقدند در دنیا ۶ هزار زبان وجود دارد که ۳ هزار زبان آن در حال انقراض است؛ بنابراین تا قرن آینده، بسیاری از زبان‌های ایرانی از بین خواهند رفت. آنهایی خواهند ماند که جنبه ادبی داشته و شاهکار‌هایی مانند اثر فردوسی را دارند. فردوسی از بین رفتنی نیست، حافظ از بین رفتنی نیست، سعدی و مولانا نیز همین‌طور. جزو ملت‌هایی هستیم که زبانمان خواهد ماند، در حالی که بیشتر ملت‌ها و کشور‌های جهان به دلیل داشتن شاهکار‌های بزرگی مثل شاهنامه، حافظ، مولوی و … زبانشان پایدار می‌ماند و این از مهم‌ترین مسائل درباره زبان فارسی است.

انوری یکی از وجوه زبان فارسی را زبان شعر دانست و افزود: کمتر زبانی به روانی و زیبایی زبان فارسی در دنیا وجود دارد که شعردوست باشد. حافظ در دنیا بی‌نظیر است، شاهنامه فقط یک نظیر دارد و آن هم ایلیاد است، مولوی بزرگترین شاعر عرفانی ادبیات جهان است که در دنیا نظیر ندارد، سعدی هم در حد خود بی‌نظیر است.  اما در مورد شهریار باید بگویم که او در دوران اخیر، شاعری است که یادگار شاعران بزرگ تاریخ، یعنی سعدی، حافظ، فردوسی و دیگران است. وی در انواع شعر، در همه قالب‌های شعری که سروده، در درجه اول قرار دارد. مثلاً «یاد یار»، امروزه از بهترین غزلیات است: «مرا هر گه بهار آید به خاطر یاد یار آید/ به خاطر یاد یار آید مرا هر گه بهار آید/ چو فریاد هزار آید شود هر دم هزار‌ای گل/ شود در دم هزار‌ای چو فریاد هزار آید».

وی تأکید کرد: شهریار در انواع شعر، از جمله قصیده، غزل و قطعه بهترین نمونه را ارائه داده است. قطعه‌ای که بسیاری از شاعران کمتر به آن پرداخته‌اند. شهریار قطعاتی دارد که در زبان فارسی بی‌نظیر است. مثلاً قطعه «در جستجوی پدر» که دست پسرش را می‌گیرد تا خانه قدیمی پدر را پیدا کند. پدرش فوت کرده است: «دلتنگ غروبی خفه بیرون زدم از در/ در مُشت گرفته مُچ دست پسرم را/ یا رب به چه سنگی زنم از دست غریبی/ این کلّه‌ پوک و سر و مغز پکرم را» و همین‌طور ادامه می‌دهد تا می‌رود و خانه پدر را پیدا می‌کند. «در‌ها همه بسته است و برخ گرد نشسته/ یعنی نزنی در که نیابی اثرم را»، همچنین می‌گوید؛ «تا قصّه رویین تنی و تیر پرانی است/ از قلعه سیمرغ ستانم سپرم را». همه اینها مضامین شاهنامه هستند و شهریار از معدود شاعرانی است که از مضامین شاهنامه بسیار استفاده کرده است.

انوری در ادامه به دانشگاه تبریز پیشنهاد کرد: شهریار مضامین شاهنامه بسیاری دارد؛ از این رو از دانشگاه تبریز می‌خواهم یکی از دانشجویان را مأمور کند تا به عنوان پایان‌نامه بر روی این موضوع تحقیق و این مضامین را استخراج کند. شهریار شاعری دو زبانه است؛ هم به ترکی و هم به فارسی بسیار خوب شعر سروده است. شعر ترکی معروف او «حیدربابایه سلام» است. به هر حال، شهریار یکی از بهترین شاعران جدید ایران است. شهریار را در سال ۱۳۳۳، دقیقاً ۷۰ سال پیش زمانی که آموزگار بودم، دیدم. آموزگاران را به تبریز آورده بودند تا برای آنها کلاس برگزار و شیوه‌های جدید آموزش را یاد بگیرند. در ضمن، شهریار را هم دعوت کردند که شعری بخواند، آن شعر معروف «پیام انیشتین» را خواند؛ «انیشتن نامی از ایران ویران هم شنیدستی/ به این وحشی تمدن گوشزد کن حرمت مارا/ حکیما محترم می‌دار مهد ابن سینا را/ انیشتن پا فراتر نه جهان عقل هم طی کن».

انتهای پیام