به گزارش همدان نوین، عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران با بیان اینکه نرخ خشونت در جامعه افزایش‌یافته است، گفت: متأسفانه دولت هیچ برنامه عملی و مؤثر در جهت رفاه عمومی جامعه، رفع آلام جامعه و خانواده‌ها در راستای کاهش و کنترل خشونت ندارد.

خشونت مسئله‌‌ای است که امروزه جوامع مختلف درگیر آن هستند و این موضوع به اشکال مختلف در جامعه بروز می‌کند، گاه خشونت در بستر خانواده شکل می‌گیرد و گاهی به شکل خودکشی، اعتراض و… در خانواده و جامعه آشکار می‌شود.

اما امروزه مهم‌ترین موضوع خشونت علیه زنان، مردان و فرزندان در خانواده و جامعه است که در ایران نیز این موضوع قابل‌مشاهده بوده و خشونت خانگی یکی از انواع خشونت افزایش‌یافته در شرایط کنونی باتوجه‌به شیوع کرونا و در خانه ماندن اعضای خانواده است.

خشونت خانگی مسئله‌ای است که منشأ بسیاری از آسیب‌های فردی و اجتماعی محسوب می‌شود، شکایت از کتک زدن همسر، ندادن پول، اعتیاد همسر، محدودکردن روابط و… همه مصداقی از خشونت خانگی هستند؛ بسیاری از قربانی‌های خشونت خانگی از حقوق خود اطلاعی ندارند یا به دلیل ملاحظات خانوادگی و اجتماعی در مقابل آن سکوت می‌کنند.

خشونت خانگی به ترتیب علیه کودکان، زنان و مردان فراوانی بیشتری دارد و هرکدام به‌نوعی از این مسئله آسیب می‌بینند؛ این مهم قابل‌توجه است که خشونت خانگی یک رفتار خشونت‌آمیز، تخریبگر و دیکتاتوری توسط یک عضو خانواده نسبت به عضو یا اعضای دیگر خانواده است.

هدف اصلی خشونت خانگی، کودکان خردسال و سپس زنان هستند، طبق تحقیقات، امروزه خشونت علیه مردان نیز گسترش پیدا کرده و از هر دو زن قربانی خشونت خانگی، یک مرد نیز قربانی خشونت خانگی قرار می‌گیرد.

رفتارهای خشونت‌آمیز اکثراً در مردان دیده می‌شود که در اغلب اوقات ریشه درگذشته و سبک تربیتی آنان دارد و در صورت نادیده‌گرفته‌شدن خشونت خانگی همسر، این رفتار به نسلهای بعد نیز منتقل می‌شود؛ بزرگ‌ترین اشتباه در مورد خشونت خانگی سکوت فرد قربانی است که در اکثر اوقات فرد قربانی به دلیل حجب‌وحیا و جلوگیری از آبروریزی در مقابل خشونت همسرش سکوت می‌کند.

اما سلامت روانی اعضای خانواده مهم‌ترین مسئله‌ای است که در رشد و تربیت کودکان نیز بسیار تأثیرگذار است و بروز خشونت خانگی بر این مهم اثرگذار بوده موجب ایجاد آسیب‌هایی در اعضای خانواده می‌شود.

خشونت خانگی گاه به دلیل در دست گرفتن قدرت در خانه توسط یک فرد به وجود می‌آید که این قدرت ممکن است توسط خود قربانی، جامعه، اعضای خانواده و… به او داده شود که علاوه بر بعد فیزیکی شامل مواردی مانند خشونت جنسی، اقتصادی، روانی، عاطفی نیز می‌شود.

شاید خطرناکترین نوع خشونت خانگی، ضرب و شتم مهاجم باشد، اعمالی مثل مشت زدن، لگدزدن، گازگرفتن، هل دادن، خفه کردن، زخم کردن، غرق کردن، کشیدن مو، سوزاندن و حتی تهدید به حمله فیزیکی از جمله این خشونت‌ها است؛ قطع نیازهای فیزیکی مثل تغذیه، بهداشت، کمک به درمان جراحت یا بیماری و زندانی کردن نیز از خشونت‌های فیزیکی محسوب می‌شود.

پرتاب اشیا، شکستن و آسیب‌زدن به وسایل خانه و حتی آسیب‌زدن به حیوانات خانگی نیز از جمله خشونت‌ها بوده و در این مورد لازم است که اقدامات فوری از طریق مراکز و منابع حمایتی صورت گیرد تا از آسیب‌های جدی پیشگیری شود.

کسانی که در معرض خشونت خانگی قرار میگیرند معمولاً با این فکر که اوضاع بدتر نشود، از آن صحبتی نمیکنند و زنان به دلیل ترس از طلاق، معمولاً به سمت شکایت کردن یا در خواست حمایت نمی‌روند.

اما آنچه در این میان مهم به نظرمی‌رسد کشیده شدن خشونت‌ها به سطح جامعه و ایجاد آسیب‌های اجتماعی به دنبال این امر است و بر این اساس و با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا در خصوص خشونت علیه زنان، مردان و فرزندان در خانواده و جامعه با محمدرضا محبوب‌فر، جامعه شناس، عضو هیئت علمی دانشگاه و عضو انجمن جامعه شناسی ایران گفت‌وگو کنیم.

محمدرضا محبوب‌فر در گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان اینکه آنچه مسلم است نرخ خشونت در جامعه افزایش یافته است، اظهار کرد: علت این افزایش خشونت، در درجه اول مسائل و مشکلات اقتصادی و در درجه دوم بیماری کرونا و قرنطینه خانگی بوده و منجر به بروز برخی بیماری‌های روحی و روانی در جامعه شده است.

وی با تأکید بر اینکه موضوع خشونت از جنبه‌های مختلف قابل بررسی است، گفت: بخشی از این خشونت‌ها متوجه کودکان و فرزندان در خانواده بوده که به صورت ضرب و شتم فیزیکی، پرخاشگری و رد و بدل کردن کلمات رکیک بین والدین و فرزندان بروز می‌کند.

این عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران بیان کرد: بخشی از خشونت‌ها نیز متوجه زنان در خانواده‌هاست که متأسفانه با توجه به مشکلات اقتصادی و شیوع کرونا و زیر یک سقف قرار گرفتن اعضای خانواده با مدت زمان بیشتر، شاهد افزایش خشونت علیه زنان در کشور هستیم.

وی با تأکید بر اینکه افزایش خشونت علیه زنان زنگ خطریست که به صدا درآمده است، افزود: نرخ خشونت خانگی علیه زنان نسبت به قبل از کرونا سه برابر و علیه کودکان پنج برابر شده و این آمار بسیار قابل توجه و خطرناک است.

محبوب‌فر با بیان اینکه بخشی از خشونت‌ها در حال بروز به صورت خودکشی در جامعه است، تصریح کرد: رقم خودکشی در تمام اقشار جامعه از کودکان، نوجوانان، جوانان، میانسالان و بزرگسال متأسفانه افزایش یافته است.

وی ادامه داد: بر اساس آمار رسمی خودکشی نسبت به قبل از شیوع کرونا حدود ۲۳ درصد و آمار غیررسمی حدود ۳۰ درصد افزایش داشته و سازمان پزشکی قانونی کشور نیز در جریان این موضوع هست.

این عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران خاطرنشان کرد: بخش دیگری از خشونت نسبت به محیط زیست، جانداران و حیوانات است؛ تعدادی از فیلم‌ها و عکس‌ها در خصوص کشتار و خشونت علیه حیوانات در مناطق حفاظت شده و حتی در مناطق مختلف کشور مشاهده می‌شود که متأسفانه این آمار نیز افزایش یافته است.

وی با بیان اینکه خشونت موجود در جامعه نوعی اعتراض مردمی است، یادآور شد: کارد به گلوی مردم رسیده و چیزی برای از دست دادن ندارند و بخشی از اعتراض به صورت خشونت در جامعه و جنبه‌های مختلف آن همچون خودکشی، خشونت خانگی و مواردی از این دست نمود یافته است.

محبوب‌فر با تأکید بر اینکه به نظر بنده جامعه وارد فاز اعتراضی نسبت به وضع موجود شده، اظهار کرد: اگر این مسئله ادامه یابد طی هفته‌ها و ماه‌های آینده این خشونت‌ها به کف خیابان کشیده خواهد شد و این خشونت که جنبه‌ای از اعتراض مردمی است وضعیت خطرناکی را در کشور ایجاد خواهد کرد.

وی با بیان اینکه جز از طریق بازسازی ساختارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور قطعاً نمی‌توان از این خشونت عریان و افسار گسیخته در جامعه جلوگیری کرد، گفت: برنامه‌ها در خصوص کاهش خشونت به ویژه در دوران کرونا و در میانه تحریم‌ها به صورت مقطعی، ناکافی و غیرموثر بوده است.

این عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران بیان کرد: اگر بخواهیم زمینه خشونت در جامعه از بین برود تنها راه ایجاد رفاه عمومی و افزایش کیفیت زندگی مردم در برنامه‌ها و سیاستگذاری‌ها است.

وی با بیان اینکه متأسفانه یکی از جنبه‌های برنامه‌ریزی‌های دولتی این بوده که در این شرایط اقتصادی و شیوع کرونا به مردم یارانه معیشتی پرداخت شود، افزود: در نظر بگیرید هر یک نفر که بناست این یارانه را دریافت کند در شرایط تورم حدود ۶۰ درصدی در کشور و رقم‌های ۴۳ درصد را گزارش می‌کند، پرداخت این رقم ۱۰۰ هزار تومان طی مدت محدودی به اقشار آسیب‌پذیر جامعه اصلاً کفاف نمی‌دهد و پاسخگو نیست.

محبوب‌فر با تأکید بر اینکه در این شرایط اقتصادی بیشتر، دولت به دنبال این است که از طریق تزریق مسکن‌هایی به جامعه وضعیت را آرام کند، تصریح کرد: اما این اقدامات بدون تأخیر بوده و این سیاستگذاری‌ها و استراتژی‌ها هیچ‌گونه کارآمدی ندارد.

وی با بیان اینکه متأسفانه دولت هیچ برنامه عملی و موثر در جهت رفاه عمومی جامعه، رفع آلام جامعه و خانوادهها ندارد، ادامه داد: برنامه‌های موجود نیز همان‌گونه که بارها با شکست مواجه شده باز هم با شکست مواجه خواهد شد.

این عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران خاطرنشان کرد: تنها راه حل موجود این است که دولت تغییر رفتار داده و سیاست داخلی، اقتصاد، مسائل اجتماعی و فرهنگی بازسازی شده و تحولات ساختاری از لحاظ سیاسی و اقتصادی را در جامعه در پی تحولات اجتماعی شاهد باشیم و در غیر این صورت هر اقدام دولتی محکوم به شکست خواهد بود.

وی با بیان اینکه اقشار آسیب‌پذیر در بحث خشونت‌ها اقشار متوسط و فقیری هستند که کمر آن‌ها زیر چرخ‌دنده‌های وضعیت نامطلوب اقتصادی کشور خم شده است، یادآور شد: یک زمان در کشور قشر متوسط رقم قابل‌توجهی بود و افراد می‌توانستند از قشر فرودست جامعه خود را ارتقا داده و به قشر متوسط جامعه تبدیل شوند.

محبوب‌فر با تأکید بر اینکه متأسفانه این روزها عکس شده و اقشار متوسط جامعه رقم بسیار بسیار کمی پیدا کرده است، اظهار کرد: روز به روز قشر متوسط جامعه به سمت قشر فرودست جامعه در حال سقوط است.

وی با بیان اینکه معتقدم از جمعیت ۸۰ میلیونی کشور حدود ۷۰ درصد به بالا در خط فقر و زیر خط فقر به سر می‌برند و این بسیار خطرناک است، گفت: از جنبه رقم و آمار در حال حاضر ۶۰ میلیون نفر از مردم ایران نیازهای فوری به کمک‌های اقتصادی بالاتر از تورم تعریف‌شده در جامعه، کمک‌های مددکاری اجتماعی و حمایت‌های روانشناختی دارند.

این عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران بیان کرد: این میزان از جمعیت کشور همچون بمب ساعتی است که علیرغم آسیب‌پذیر بودن می‌تواند به سمت راه‌هایی از جمله خشونت کشیده شده و خطرناک باشد.

وی با تأکید بر اینکه اقشار آسیب‌پذیر در جامعه خط مقدم خشونتها هستند، افزود: تعداد اقشار آسیب‌پذیر کم نیست و در حال حاضر حدود ۶۰ ملیون نفر هستند.

محبوب‌فر با بیان اینکه تشکل‌های مردم نهاد اقدامات خوب و موثری در کنترل و کاهش خشونت‌ها در خانواده و جامعه تاکنون داشته‌اند، تصریح کرد: به منظور بررسی اثرگذاری این اقدامات باید به وضعیت جامعه بنگریم که البته جامعه در این خصوص وضع و حال خوبی ندارد و این مهم نشان از این دارد که سازمانهای فرهنگی در بخش دولتی و غیردولتی در این رابطه کاملاً شکست خوردهاند.

وی با تأکید بر اینکه سازمان‌های فرهنگی دولتی و غیردولتی برنامه‌های منسجم، هماهنگ‌کننده و هم‌افزایی با سایر ارگان‌ها در این خصوص نداشته‌اند، ادامه داد: این سازمان‌ها نتوانسته‌اند اعتماد قشر آسیب‌پذیر را جلب کنند و به وضعیتی دچار شده‌ایم که راه و روشی جز بازسازی ساختارهای سیاسی و اقتصادی کشور نیست و حتماً باید رفاه عمومی و افزایش کیفیت زندگی مردم رخ دهد.

این عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران خاطرنشان کرد: مردم باید در خصوص رفاه اقتصادی و اجتماعی خود و زندگی بدون دغدغه و گرفتاری، مشکلی نداشته باشند.

آنچه مسلم است نرخ خشونت در جامعه افزایش یافته است و بر اساس اظهارات عضو انجمن جامعه شناسی ایران علت این افزایش خشونت، در درجه اول مسائل و مشکلات اقتصادی و در درجه دوم بیماری کرونا و قرنطینه خانگی بوده و منجر به بروز برخی بیماری‌های روحی و روانی در جامعه شده است که باید دولتمردان و سازمان‌های دولتی و غیردولتی به منظور رفع این معضل چاره‌ای بیندیشند.

البه این مهم نیز قابل توجه است که نرخ خشونت در جامعه افزایش یافته و اقشار آسیب‌پذیر در این میان بیشتر مورد صدمه قرار می‌گیرند و متأسفانه دولت هیچ برنامه عملی و موثر در جهت رفاه عمومی جامعه، رفع آلام مردم و خانواده‌ها در راستای کاهش و کنترل خشونت ندارد.